ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
«Ոչ թե ինչ, այլ ինչու».
Մենք ձգտում ենք ներկայացնել երեւույթների, իրադարձությունների, խնդիրների խորքային պատճառները, հետեւանքներն ու հեռանկարները ու պատասխանել ոչ միայն «ինչ», այլեւ «ինչու» հարցին։
ՍիվիլՆեթը առցանց հեռուստատեսություն է, որի լուսաբանման առանցքում Հայաստանում մարդու իրավունքների, ժողովրդավարության, տարածաշրջանային խաղաղության և Սփյուռքի խնդիրներն են։ ՍիվիլՆեթը Սիվիլիթաս հիմնադրամի ծրագիր է, որը գործում է 2011-ի սեպտեմբերի 21-ից։
Սիվիլիթաս հիմնադրամի նպատակն է աջակցել Հայաստանի պետականության ամրապնդմանը և ժողովրդի բարօրությանն ուղղված ջանքերին, Հայաստանի քաղաքացիների իրավունքների ու պարտականությունների լիարժեք դրսևորմանը։ Սիվիլիթաս հիմնադրամն ստեղծվել է 2008-ին։
ՍիվիլՆեթի առաքելությունն է նորարար և պատասխանատու լրագրության միջոցով վերհանել և քննարկել հանրությանը հուզող խնդիրները, նպաստել քաղաքացու պատասխանատվության բարձրացմանն ու իրավունքների պաշտպանությանը և կառավարության հաշվետվողականությանը։
Իր գործունեության ընթացքում ՍիվիլՆեթը տարբեր ծրագրերի շրջանակում համագործակցել է տեղական, միջազգային և սփյուռքյան բազմաթիվ կազմակերպությունների ու անհատների, ինչպես նաև կառավարական հաստատությունների հետ։
- Մեր միջազգային գործընկերների շարքում են Եվրոպական միությունը, Միավորված ազգերի կազմակերպության մասնագիտացված հաստատություններ (UNDP, UNICEF, UNFPA), ԱՄՆ միջազգային զարգացման գործակալությունը (USAID), ԱՄՆ Ժողովրադավարության աջակցության ազգային հիմնադրամը (NED), Գերմանական Մարշալի հիմնադրամը, Ֆրիդրիխ Էբերտ հիմնադրամը, Եվրասիա համագործակցություն հիմնադրամը և այլն։
- Մեր գործընկերների թվում են Նորվեգիայի, Շվեդիայի և Շվեյցարիայի արտաքին գործերի նախարարությունները։
- ՍիվիլՆեթը համագործակցում է հայկական կազմակերպությունների՝ Հայկական բարեգործական ընդհանուր միության, Գալուստ Կիւլպէնկեան հիմնադրամի, IDeA հիմնադրամի, Ավրորա մարդասիրական նախաձեռնության, Ջոն և Հասմիկ Մկրտչյանների հիմնադրամի և շատ ուրիշների հետ։
- ՍիվիլՆեթը համագործակցում է նաև մեդիա կազմակերպությունների հետ, ինչպիսիք են Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոնը, Ֆրանսիական միջազգային ռադիոն (RFI), France Médias Monde-ը, Թբիլիսիի Ալիք Մեդիան և այլն։
Էթիկական լրագրությունն ընկած է ՍիվիլՆեթի՝ ընթերցողների հետ ազնվության և վստահության հիմքում: Մենք ձգտում ենք բոլոր ժամանակներում պահպանել հուսալիությունն ու որակյալ լրագրությունը, հատկապես արագ զարգացող թվային աշխարհում: Նորությունների և տեղեկատվության անընդմեջ հոսքի պայմաններում վարքագծի որևէ կանոնագիրք կամ էթիկայի ուղեցույց չի կարող ամբողջապես բավարարել բոլոր իրավիճակների պահանջները:
Սակայն առողջ դատողությունը, ողջամտությունը և բարոյական կողմնացույցը այն հիմքն են, որոնք ուղղորդում են մեր լրագրողներին։ Ականատեսների վկայությունները, լուսանկարները, տեսանյութերն ու ժամանակակից տեղեկատվական ցանցերի վիճակագրությունը ստեղծում են տվյալների հսկայական քանակ, որից պետք է ձևավորել արժանահավատ և վստահելի լուրեր։
Հաշվետու կերպով տվյալների հավաքագրումը, զտումը, ճշգրտումն ու վիզուալիզացիան գնալով ավելի ու ավելի մեծ զննության կենտրոնում են հայտնվում։ Դա էթիկապես ճիշտ անելու համար մեր լրագրողներից պահանջվում են որոշակի հմտություններ՝ որոնելու, հասկանալու և վիզուալիզացնելու թվային աղբյուրները, ինչն իր հերթին ձևավորում է մեծ ակնկալիքներ՝ ճշգրտության, թափանցիկության և հաշվետվողականության առումով, իսկ ԶԼՄ-ների որոշ տեսակների համար՝ նաև այլ առումներով։ Տվյալների ստուգման հետևյալ ուղեցույցը պարբերաբար կթարմացվի՝ արտացոլելու տեխնոլոգիական փոփոխությունները, ինչպես նաև այն խնդիրները, որոնք ի հայտ են գալիս լրագրության ընթացքում։
Ճշգրտություն
ՍիվիլՆեթը, որպես հանրությանը տեղեկատվություն տրամադրող լրատվամիջոց, ճշգրտությունն ապահովելու պատասխանատվությունը դնում է իր անձնակազմի վրա՝ անկախ հանգամանքներից։ Առավելագույն վստահելիություն ունենալու համար ՍիվիլՆեթի լրագրողները շարունակ ձգտում են զարգացնել ճշգրտության ապահովման իրենց հմտությունները, ինչը կազմակերպության առաքելության հիմնարար սկզբունքներից է։
Սրան մեծապես պետք է նպաստի այն, որ տվյալների նախասկզբնական պատկերը ներկայացվի, որպեսզի նվազագույնի հասցվեն անձնական կողմնակալությունը և մակերեսային ենթադրությունները, որոնք կարող են շեղել սկզբնական նպատակը։
Երբ ներկայացվում են ականատեսների վկայություններ, կարևոր է նախ հաշվի առնել, թե ով է անհատը, ինչ կարող էր տեսնել ու լսել և ինչու էր գտնվում դեպքի վայրում։ Պետք է պարզորոշ նշվի վայրը, որտեղից ստացվել է մեջբերումը։ Եթե տեղեկությունը թարգմանված է, պետք է դա արվի ազնվորեն՝ հաշվի առնելով բնօրինակի լեզուն։ Այլ աղբյուրներից վերցված տեղեկատվությանը պետք է պատշաճ և ամբողջական հղում կատարվի, եթե մենք ի վիճակի չենք համապատասխան պատմությունը զարգացնել մեր տվյալների հիման վրա:
Սխալների ուղղում
Նյութի ճշգրտությունը ստուգելու անհրաժեշտությունը կա նաև դրա հրապարակումից հետո։ ՍիվիլՆեթի լրագրողները պարտավոր են անհապաղ և հետևողականորեն ուղղումներ կատարել՝ խմբագիրների իմացությամբ։ Պետք է արվի առավելագույնը, որ ուղղումները հայտնվեն լրատվական նույն ցիկլում՝ ընդգծելով ուղղման փաստը: Այն դեպքում, երբ ուղղումը հնարավոր չէ լրատվական նույն ցիկլում, կազմակերպություններին ևս, որոնք օգտագործում են ՍիվիլՆեթը՝ որպես լրատվական աղբյուր, առաջարկվում է ուղղել տեղեկությունը։ Սովորաբար ուղղված լուրի ճշգրտության համար հարկավոր է վերանայել նախնական աղբյուրները, իսկ ուղղված տեղեկությունը հարկավոր է տեղադրել՝ հստակ նշելով, որ այն ուղղված է։
Թափանցիկություն
Թափանցիկությունը կարևոր է ինչպես տեղեկատվություն ստանալու, այնպես էլ այն ներկայացնելու համար։ Մեծամասամբ, Սիվիլնեթի լրագրողները բացահայտ ներկայանում են որպես լրագրող և հայտնում, որ տեղեկատվությունը պետք է իրենց նյութի համար։ Մենք չենք վճարում հարցազրույցների համար։ Եթե տեղեկատվությունը ստացվում է չհրապարակելու պայմանով (off the record), ապա այն չի կարող հրապարակվել նյութում։ Եթե տեղեկատվությունը գալիս է անանուն աղբյուրից, ՍիվիլՆեթը հնարավորինս համապարփակ տեղեկություն կտրամադրի տվյալ անձի կամ կազմակերպության մասին, որպեսզի խուսափի հնարավոր որևէ կողմնակալությունից։
Եթե աղբյուրը չի ցանկանում, որ իր անունը հրապարակվի, մենք պետք է տեղեկատվությունը հնարավորինս վերստուգենք այլընտրանքային աղբյուրների հետ: Անանուն աղբյուրների դեպքում Սիվիլնեթի լրագրողները պետք է աղբյուրից ճշտեն, թե ինչպես է նա հավաստում տեղեկատվության արժանահավատությունը, ինչպես նաև պետք է հնարավորություն ունենանք հետագայում նույն աղբյուրից լրացուցիչ մեկնաբանություններ և տեղեկություններ ստանալու։ Տեղեկատվությունը չպետք է հրապարակվի, մինչև առնվազն մեկ այլ աղբյուրից այն չհաստատվի՝ բացառությամբ այն դեպքերի, երբ տեղեկատվությունը չափազանց մանրամասն է կամ ստացված է մեկ անձից, որի հեղինակությունը կասկածի տեղ չի թողնում։
Լրագրողները նյութում ոչ միայն պետք է արձանագրեն, որ աղբյուրը խնդրել է իր անունը չհրապարակել, այլև նշեն, թե ինչու է աղբյուրի անանուն մնալը անհրաժեշտ։ Անանուն կամ չբացահայտված աղբյուրների տարածման ողջ պատասխանատվությունը, ինչպես նաև այդ տեղեկատվության սխալ լինելու դեպքում հնարավոր հետևանքները կրում է ՍիվիլՆեթը։ Անանուն կամ չբացահայտված աղբյուրներից ձեռք բերված լուրը պետք է լինի նշանակալի և իրապես հրապարակման արժանի։
Քաղաքական առումով շահերի բախումից խուսափելու համար, ՍիվիլՆեթը որևէ կերպ չի խրախուսում իր լրագրողների քաղաքական գործունեությունը։ Եթե լրագրողն այնուամենայնիվ մտադիր է մասնակցել քաղաքական արշավի, ցույցի կամ առաջադրվել որևէ պաշտոնում, դրանից բխող ցանկացած հնարավոր խնդրի մասին պետք է հայտարարվի: Թեև լրագրողը կարող է ակնհայտ կամ քողարկված ունենալ քաղաքական կողմնակալություն կամ ներգրավվածություն, կարևոր է, որ հնարավորինս հստակ նշվեն լուրերի ներկայացման հնարավոր անհարթությունները, նույնիսկ եթե դժվար է տարանջատել անձնական տեսակետները տեղեկատվությունից։
Հաշվետվողականություն
Որպես քաղաքացիական լրագրության մեթոդների ջատագով և կիրառող կազմակերպություն՝ ՍիվիլՆեթը պետք է հաշվետու լինի հանրությանը: Մեր լրագրողները պետք է ձգտեն լինել ազնիվ և վստահելի մեր լսարանի համար և պահպանեն լուրի և կարծիքի միջև հստակ տարանջատումը։ Նրանք չեն կարող անել պնդումներ կամ պատկերել մի իրավիճակ, որոնք ապակողմնորոշիչ են և ավելի շուտ հիմնված են ընդհանուր ենթադրությունների, քան փաստական ապացույցների վրա: Լրագրողները չեն կարող պնդել, որ իրենք մի վայրում են, որտեղ իրականում չեն: Նրանք պետք է հատկապես պատասխանատու լինեն անհատներին նշելու հարցում և զգույշ լինեն սոցիալական մեդիաներում նրանց օգտահաշիվները կամ հարթակները օգտագործելուց։ Տեղեկատվությունը չի կարելի հրապարակել առանց ստուգելու: Նույնիսկ փոքր ինչ կասկած հարուցող տեղեկատվությունը պետք է մանրամասն ուսումնասիրել։ Հատուկ շահեր հետապնդող խմբերի, քաղաքական հետազոտական կենտրոնների կամ դեղագործական ընկերությունների ֆինանսավորմամբ հրատարակված ուսումնասիրություններից ստացված տեղեկատվությունը հատկապես կարիք ունի մանրամասն զննության:
Մենք չենք կարող չարաշահել մարդկանց անունները, որոնք ակամա հայտնվել են հանրային ուշադրության կենտրոնում: Նման մարդկանց վրա ցանկացած ուշադրություն չի կարող լինել ինքնանպատակ, այլ պետք է լինի բացառապես հանրային շահի տեսանկյունից։ Հատուկ զգուշությամբ պետք է վերաբերվել պատմություններին, որոնցում ներգրավված են երեխաներ՝ անկախ այն բանից՝ նրանք նյութում ուղղակիորեն հայտնվում են, թե ոչ։ Սիվիլնեթը լրագրողներից նաև ակնկալվում է բոլոր հանգամանքներում խուսափել որևէ անձի կամ խմբի կարծրատիպային նկարագրություններից։ Լրատվության ստեղծման գործում ներգրավված անձանց իրավունքները պետք է հաշվի առնել բոլոր մակարդակներում: Սիվիլնեթի լրագրողները պետք է հարգեն միմյանց, ինչպես նաև այլ լրատվամիջոցների լրագրողներին։ Մենք բացահայտ չենք քննադատում այլ լրատվամիջոցներին՝ անկախ նրանց հուսալիությունից կամ պատկանելությունից:
Հատուկ նկատառումներ մեդիա տեսակների համար
Թվային տեխնոլոգիաների աննախադեպ տարածման և դրան համընթաց տվյալների հսկայական հոսքի պայմաններում լրատվության և լրագրության բնույթն անընդհատ փոխվում է։ Քանի որ նորություններն անմիջապես գալիս են բազմաթիվ աղբյուրներից, ականատեսներից, բլոգներից և այլնից, այն կարող զտվել սոցիալական կապերի հսկայական ցանցի միջոցով։ Էապես աճել են սովորական մարդկանց կարողությունները համոզիչ կերպով փոփոխելու աուդիո և վիզուալ արտադրանքը: Փոփոխված մեդիայի տարածման հնարավորությունները սահմանափակումներ չունեն, և նույնիսկ ամենաաչալուրջ լրագրողները կարող են հավատալ այդ տվյալների հուսալիությանը։ Թեև անհնար է թվարկել տեխնոլոգիաներից բխող հնարավոր սխալներից խուսափելու բոլոր մեթոդները, բայց կան որոշ մեթոդներ, որոնք կարող են օգտակար լինել կոնկրետ մեդիա տեսակների հետ առնչվելիս։
Աուդիո
Դադարից ու ֆալստարտից բացի այլ բաների խմբագրումը կարող է վտանգել ձայնագրությունների կոնտեքստը կամ նպատակը։ Նույնիսկ չափազանց երկար դադարները պետք է խմբագրվեն խմբագրի թույլտվությամբ։
Բացի վերոնշյալ մանր խմբագրումներից՝ աուդիո ձայնագրությունները չպետք է փոփոխության ենթարկվեն: Դա կարելի է անել միայն զուտ տեխնիկական պատճառներով, այդ թվում՝ ձայնի տատանումների հարթեցում, աղմուկի նվազեցում և այլն։
Ձայնագրության առանձին կտորներ չպետք է հրապարակվեն, եթե դրանք դուրս են խոսքի իրական կոնտեքստից:
Պատկերներ
Պատկերի հակադարձ որոնումները թույլ են տալիս պատկերն ուղղակիորեն վերբեռնել որոնողական համակարգ, օրինակ՝ Գուգլ, և պարզել՝ ուրիշ որտեղ է այդ պատկերը առցանց հայտնվել։ Այդ համակարգերը կարող են գտնել նմանատիպ պատկերներ առցանց, ինչը լավ մեթոդ է պարզելու՝ նկարը փոփոխվել է, թե ոչ։
Հուսալի մեթոդ է եղանակի տեսության ստուգումը այն օրը, երբ արվել է լուսանկարը, և դրա համեմատությունը կոնկրետ եղանակի հետ: Սրա համար խորհուրդ է տրվում Վոլֆրամ Ալֆայի եղանակային որոնումը (Wolfram Alpha’s weather search)։
Պատկերում ներկառուցված տվյալների ուսումնասիրումը ևս կարող է դրա աղբյուրի մասին ավելի շատ տեղեկատվություն ապահովել։
Տեսանյութ
Տեսանյութի վերբեռնման սկզբնական ամսաթիվը պետք է ստուգվի, նախքան դրա հիման վրա լրատվության տրամադրումը: Որոնե՛ք նույն տեսանյութի տարբեր վերբեռնումներ՝ ստուգելու՝ արդյոք հիմնաբառերի, վայրի կամ այլ մանրամասների մասով հակասություններ կան, թե ոչ։
«Ամնեսթի Ինթերնեշնլ» կազմակերպության Citizen Evidence Lab ուղեցույցը, որը կիրառվում է մարդու իրավունքների խախտումներն արձանագրելու, ստուգելու համար, կարող է արժեքավոր լինել նաև լրագրողների համար՝ բովանդակության ստուգման համար։
Հաշվի առնելով բոլոր նախորդ գործոնները՝ ՍիվիլՆեթը սահմանել է տվյալների ստուգման հետևյալ կանոնները.
Ճշգրիտ լրատվության ճանապարհին լրագրողները հաճախ իրենք կարող են լինել առաջին խոչընդոտը: Նրանք երբեմն հարմարեցնում են փաստերն իրենց գաղափարներին, այլ ոչ թե հակառակը։ ՍիվիլՆեթի լրագրողը պետք է միշտ խորանա և ներկայացնի իրական փաստերը՝ առանց դրանք խեղաթյուրելու։ ՍիվիլՆեթի լրագրողը չպետք է թաքցնի որևէ փաստ, որը համահունչ չէ իր գաղափարներին։
Լրագրողները միշտ ցանկանում են առաջինը հաղորդել տեղեկատվությունը և պատմությունը։ ՍիվիլՆեթի համար ճշգրիտ լրատվությունն ավելի կարևոր է, քան արագ լրատվությունը։ Տեղեկատվությունը պետք է հաստատվի առնվազն երկու աղբյուրների միջոցով։
ՍիվիլՆեթն օգտագործում է անանուն աղբյուրներ միայն այն դեպքում, երբ տեղեկատվությունը հատուկ նշանակություն ունի, և հրապարակային աղբյուր հասանելի չէ։ ՍիվիլՆեթն ամբողջությամբ կրում է նման նյութ տարածելու պատասխանատվությունը։
Հաճախ հրապարակային աղբյուրներից ստացված տվյալները չեն համապատասխանում այլ աղբյուրների տվյալներին։ ՍիվիլՆեթը մշտապես համեմատում մի աղբյուրի տվյալները առկա այլ աղբյուրների հետ: Թե ինչպես օգտագործել այդ տվյալները, մնում է լրագրողի և խմբագրի առողջ դատողությանը:
ՍիվիլՆեթի լրագրողը պետք է քննողաբար մոտենա ստացվող ցանկացած տեղեկատվության ու տվյալի։
Civilnet Check-ի մասին
Civilnet Check-ը ( #CivilNetCheck) ՍիվիլՆեթի փաստերի ստուգման ստորաբաժանումն է, որը գործում է 2021 թվականի դեկտեմբերից։
ՍիվիլՆեթը Հայաստանի առաջատար անկախ լրատվամիջոցներից է, որը հիմնադրվել է 2011-ին։ Իր գործունեության սկզբից ի վեր՝ ՍիվիլՆեթը տրամադրել է բազմակողմանի փաստերի հիման վրա տեղեկատվություն և վերլուծություն։ Որպես առանձին բաժնի՝ փաստերի ստուգման ստորաբաժանման (#CivilNetCheck) ստեղծումը պայմանավորված է ապատեղեկատվությանը, կեղծ լուրերին և մանիպուլյացիաների հարաճուն հոսքերին դիմակայելու և հանրությանը ճշմարտությունը ներկայացնելու հրամայականով։
#CivilNetCheck-ի հիմնական առաքելությունը Հայաստանում կեղծ լուրերի դեմ պայքարն է, ապատեղեկատվությունների և մանիպուլյացիաների բացահայտումն ու հանրությանը դրա մասին իրազեկումը և փաստերի ստուգման լրագրության զրագացումն է։
Նպատակ ունենալով դառնալ Փաստեր ստուգողների միջազգային ցանցի անդամ (IFCN)՝ #CivilNetCheck-ն իր գործունեությունը և մեթոդաբանությունը համապատասխանեցնում է ամերիկյան Poynter լրագրության ինստիտուտի չափանիշներին։ Մենք առաջնորդվում ենք Փաստեր ստուգողների միջազգային ցանցի փաստերի ստուգման սկզբունքներով՝
- Անկուսակցականության և արդարության հանձնառություն
- Աղբյուրների թափանցիկության հանձնառություն
- Ֆինանսավորման և կազմակերպության վերաբերյալ թափանցիկության հանձնառություն
- Մեթոդաբանության թափանցիկության հանձնառություն
- Բաց և ազնիվ կերպով շտկումների իրականացման հանձնառություն
#CivilnetCheck-ի կառուցվածքը
CivilNetCheck-ը բաղկացած է պատասխանատու և պրոֆեսիոնալ լրագրողների թիմից, որը շարունակաբար ընդարձակվում է։
#CivilNetCheck-ի խմբագիրը Անի Գրիգորյանն է, որի պարտականնությունների մեջ է մտնում թեմաների և նյութերի ընտրությունն ու հաստատումը, լրագրողների հոդվածների ստուգումը, խմբագրումը, դրանցում առկա փաստերի վերստուգումը, ինչպես նաև հոդվածներ հեղինակումը։ Ղեկավարելով #CivilNetCheck-ը՝ խմբագիրը պատասխանատու է նաև ստորաբաժանման ժամանակին համընթաց զարգացման, նոր գործիքների կիրառման և փաստերի ստուգման լրագրության միջազգային չափանիշների համապատասախանելու համար։ Խմբագիրը հաշվետու է ՍիվիլՆեթի գլխավոր խմբագրին։
Civilnet Check-ի լրագրող-փաստեր ստուգողներ Հովհաննես Նազարեթյանն ու Հայկ Հովհաննիսյանը փաստերի ստուգման նյութերի հիմնական հեղինակներն են։ Նրանք մշտադիտարկում են մեդիան, սոցցանցերը և ընդհանուր համացանցը, հետևում են քաղաքական, հանրային գործիչների ելույթներին և հարցազրույցներին, առանձնացնում են ստուգման ենթակա հայտարարությունները, պնդումները, իրականացնում են դրանց ստուգում և խմբագրի հետ համաձայնեցնելուց հետո՝ հոդվածներ և նյութեր պատրաստում դրանց մասին։ Լրագրողները հաշվետու են խմբագրին և գլխավոր խմբագրին։
#CivilNetCheck-ի կողմից հրապարակվող տեսանյութերը և վիզուալ բովանդակությունը պատրաստվում են ՍիվիլՆեթի վիդեո թիմի օգնությամբ։ Հոդվածներն ու նյութերը հրապարակվում և սոցցանցերում տարածվում են ՍիվիլՆեթի SMM մասնագետների միջոցով։ Այս բաժինների մասնագետներին կարելի է ծանոթանալ հետևալ հղումով։
#CivilNetCheck-ի թիմը աջակցում է նաև ՍիվիլՆեթի լրագրողներին` ճշգրիտ փաստերով, առանց մանիպուլյացիաների հոդվածներ պատրաստելու գործում։ Անհրաժեշտության դեպքում թիմը ստուգում է լրագրողների նյութերում առկա փաստերը, տրամադրում տարբեր բաց աղբյուրներից և ռեեստրներից տեղեկատվություն և նպաստում ՍիվիլՆեթի արտադրանքի առավել ճշգրիտ և փաստահեն լինելուն։
Ֆինանսավորում
ՍիվիլՆեթը տարբեր ծրագրերի շրջանակում համագործակցում է տեղական, միջազգային և հայկական սփյուռքի կազմակերպությունների ու անհատների հետ։ Դրանց մասին տեղեկատվությունն առկա է ՍիվիլՆեթի կայքում։ Կայքում բաց և ամբողջական տեղադրված են ինչպես ՍիվիլՆեթի, այնպես էլ #CivilNetCheck-ի դոնորների մասին տեղեկատվությունը և նրանց տարբերանշանները։
Խմբագրության և լրագրողների վարքագիծ
Քաղաքական չեզոքություն
Մենք ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն չենք աջակցում որևէ քաղաքական կուսակցության կամ ուժի, ոչ էլ կողմ ենք հանդես գալիս ազգային կամ միջազգային հակամարտությունների կամ վեճերի ժամանակ:
Մեզ համար քաղաքական չեզոքությունն ու անկողմնակալությունը հիմնարար սկզբունքներ են։ Քաղաքական առումով շահերի բախումից խուսափելու համար՝ ՍիվիլՆեթը չի թույլատրում իր լրագրողների քաղաքական գործունեությունը, քաղաքական որևէ ուժի կամ կուսակցության անդամակցելը, այնպես էլ բացահայտ աջակցելը։
#CivilNetCheck-ն իր գործունեության ընթացքում պետք է պահպանի բացարձակ անկողմնակալություն և որևէ քաղաքական նախընտրություն չարտահայտի։ Ավելին՝ արգելվում է որևէ քաղաքական կուսակցության կամ կամ ուժի կողմից ֆինանսավորումը կամ աջակցությունը։
Լրագրողների պարտավորությունները
#CivilNetCheck-ի անդամները պարտավոր են իրենց նյութերում լինել ազնիվ, անաչառ, զերծ մնալ անձնական կարծիք և վերաբերմունք հայտնելուց, թափանցիկ լինել իրենց աղբյուրների վերաբերյալ և զերծ մնալ փաստերի ընտրողական մոտեցումից։
Քաղաքական, հասարակական գործիչներին վերագրվող պնդումներն ու հայտարարությունները ստուգելիս՝ լրագրողները պարտավոր են համոզվել՝ արդյոք նման հայտարարություն արվել է տվյալ անձի կողմից։ Բացի այդ, լրագրողները պարտավոր են չշահարկել, չխեղաթյուրել մեջբերված խոսքը և ներկայացնել այն ճիշտ ու համարժեք կոնտեքստում։
- Մենք երբեք չենք ենթադրում, այլ համոզվում ու հավաստիանում ենք բոլոր փաստերում և տվյալներում։
- Օգտագործում և որպես հիմք ընդունում ենք միայն պաշտոնական փաստաթղթեր։
- Չենք հիմնվում այլ լրատվամիջոցների հրապարակած փաստերի վրա։ Որքան էլ դրանք վստահելի թվան, միշտ վերստուգում ենք դրանք։
- Տվյալների, թվերի հետ աշխատելիս հնարավորինս ճշգրիտ ենք։
- Խուսափում ենք գնահատողական դատողություններից, որոնք անհնար է ապացուցել։
#CivilNetCheck-ը խրախուսում է թիմի անդամներին պարբերաբար մասնակցել տարբեր դասընթացների, կոնֆերանսների՝ նոր գիտելիքներ ստանալու, հմտությունների զարգացման և նոր գործիքներին ծանոթանալու համար։ Առավելագույն վստահելիություն ունենալու համար մեր լրագրողները շարունակ ձգտում են զարգացնել ճշգրտության ապահովման իրենց հմտությունները, ինչը կազմակերպության առաքելության հիմնարար սկզբունքներից է։
Ինչպես են ընտրվում ստուգման ենթակա պնդումները
Ամենօրյա ռեժիմով մեր լրագրողները փնտրում են ստուգման ենթակա «արժանի» հայտարարություններ և պնդումներ։ Թիմը մշտադիտարկում, դիտում ու կարդում է քաղաքական, հանրային գործիչների, ուժերի, պետական, կառավարական մարմինների հայտարարությունները, հարցազրույցները, ելույթները, պնդումներն ու հաղորդագրությունները, ինչպես նաև սոցիալական ցանցերում նրանց գրառումները։ Մշտադիտարկվում են հեռարձակվող հեռուստատեսությունները, առցանց և տպագիր լրատվամիջոցները և սոցիալական մեդիան։ Լրագրողների ուշադրության կենտրոնում են նաև տարածաշրջանային (ռուսական, իրանական, ադրբեջանական, վրացական, թուրքական), ինչպես նաև միջազգային լրատվամիջոցների՝ Հայաստանին և հայությանը վերաբերող հրապարակումներն ու նորությունները։ #CivilNetCheck-ի համար կարևոր չէ, թե որ քաղաքական ուժը կամ գործիչն է անում սխալ պնդում կամ հայտարարություն․ թիմն անդրադառնում է բոլոր քաղաքական ուժերին։
Այսպես, երբ նկատում ենք հայտարարություններ, փաստեր կամ պնդումներ, որոնք կասկածելի են թվում, որ կարող են լինել ոչ ճշգրիտ, մոլորեցնող կամ ապակողմնորոշող, առանձնացնում ենք և ստուգում դրանք։
Առաջին հերթին փորձում ենք կապվել այն անձի կամ կազմակերպության հետ, որն արել է պնդումը՝ խնդրելով տրամադրել այն ապացուցող փաստեր և տվյալներ։ Եթե անձը կամ կազմակերպությունը տրամադրում է իր պնդումներն ապացուցող փաստեր, և համոզվում ենք, որ դրանք ճիշտ են, ապա չենք անդրադառնում դրանց։ Բացառություն են կազմում դեպքերը, երբ հանրության մոտ ևս կասկած և քննարկում կա այդ պնդման կամ տվյալի ճշգրտության վերաբերյալ։
Սակայն, եթե տվյալ անձը կամ կազմակերպությունը չի համագործակցում մեզ հետ, չի տրամադրում իր պնդումներն ու հայտարարությունները ապացուցող փաստեր, կամ տրամադրված տվյալները չեն ապացուցում նրա պնդումների ճշմարտացիությունը, մենք ինքներս ենք իրականացնում այդ պնդումների ստուգումը։
Քանի որ մենք չենք կարող ստուգել բոլոր պնդումները, մենք ընտրում ենք ամենաարդիականն ու կարևորները։
Փաստերի ստուգման ենթակա նյութերի մեր ընտրությունը լայն է և հիմնված է հետևյալ չափանիշների վրա.
- Արդյոք հայտարարությունը սխալ կամ ապակողմնորոշո՞ղ է թվում։
- Արդյոք թեման արդիական է և հանրային հետաքրքրություն ներկայացնո՞ւմ է,
- Եթե սխալ է, ապա արդյոք կարո՞ղ է վնասել հանրությանը, ժողովրդավարությանը՝ խեղաթյուրելով հանրային կարծիքը։ Մենք չենք անդրադառնում լեզվի սայթաքումներին և աննշան սխալներին։
- Արդյոք հայտարարության մեջ կա՞ն փաստեր, որոնք ստուգելի են և արդյոք հնարավո՞ր է առանձնացնել դրանք: Մենք ԵՐԲԵՔ չենք ստուգում և չենք անդրադառնում կարծիքներին, կանխատեսումներին և հռետորաբանություններին։
- Արդյոք միջին վիճակագրական անձի հայտարարությունը կարդալուց կամ լսելուց հետո հարց կառաջանա՞ դրա ճշգրտության վերաբերյալ։
- Որքան է տարածվել տեղեկությունը։ Մենք ուսումնասիրում ենք՝ արդյոք հայտարարությունը, պնդումը տարածվել և վերատպվե՞լ է մեծ լսարան և տեսանելիություն ունեցող լրատվամիջոցների, ինչպես նաև սոցիալական մեդիաներոմ տարբեր անձանց և հարթակների կողմից։
- Հնարավոր տարածում. հնարավո՞ր է արդյոք տեղեկությունը հետագայում ավելի տարածվի կամ կրկնվի այլ անձնանց կողմից։ Մենք ուսումնասիրում ենք նաև, թե տեղեկությունը որքան արագ է տարածվում և առաջացնում փոխազդեցություն։
Ինչպես նշեցինք՝ մենք չենք անդրադառնում կարծիքներին և կանխատեսումներին։ Ստուգվող հայտարարությունը պետք է պարունակի որոշակի փաստեր կամ տեղեկություն, որի ճշգրտությունը կամ հավաստիությունը կարող է ստուգվել: Փաստեր պարունակող հայտարարությունների բազմաթիվ օրինակներ կան, բայց թվարկենք ամենատարածվածները․
- պատմական տվյալներ,
- համեմատություններ,
- օրինականություն,
- վիճակագրություն
Մեկ այլ բան, որ պետք է հիշել. հայտարարությունը ստուգելը պետք է լինի իրագործելի՝ խելամիտ ժամկետներում և մեզ համար հասանելի ռեսուրսներով: Բնականաբար, կլինեն հայտարարություններ, որոնք կցանկանայինք ստուգել, սակայն դրանց համար չունենք հասանելիություն և ռեսուրսներ:
Լրատվամիջոցներ
Քանի որ #CivilNetCheck-ի առաքելությունն է նվազեցնել ստի, կեղծ լուրերի և մանիպուլյացիների տարածումը և պայքարը ապատեղեկատվության դեմ, ժամանակ առ ժամանակ մենք ստիպված ենք լինում անդրադառնալ նաև լրատվամիջոցներին և նրանց կողմից տարածվող կեղծ լուրերին։
#CivilNetCheck-ի համար ոսկե կանոն է՝ եթե կեղծ լուրը չի ստացել մեծ տարածում ու ուշադրություն, ապա ինքներս երբևէ չենք գրում դրա մասին, որպեսզի այդպիսով չնպաստենք կեղծ լուրերի տարածմանը։ Թիմի ուշադրության կենտրոնում են այն հարցերն ու թեմաները, որոնք կարևոր են հանրության համար։
Սոցիալական ցանցեր
Քանի որ հատկապես վերջին տարիներին սոցիալական ցանցերը մեծ տարածում են գտել հանրության շրջանում և շատերի համար հանդիսանում են տեղեկատվության հիմնական աղբյուր, ապա #CivilNetCheck-ը մշտադիտարկում է նաև դրանք՝ փորձելով բացահայտել լայնարագ տարածվող կեղծ գրառումներն ու նյութերը։ Սոցիալական ցանցերի դեպքում ևս անդրադարձ է կատարվում այն գրառումներին և հրապարակումներին, որոնք մեծ տարածում և շրջանառություն են գտել, քննարկման առարկա են։
Ընթերցողները՝ #CivilNetCheck-ի «գործատուներ»
#CivilNetCheck-ի գործունեության հաջողությունն ու արդյունավետությունն ուղիղ կապ ունի նաև ընթերցողների ներգրավվածության և ակտիվության հետ։ Քանի որ լրատվական ցիկլը բավական մեծ ու խիտ է, հնարավոր է՝ մենք չնկատենք կեղծ և ապակողմնորոշող հրապարակումներ, նյութեր և գրառումներ, և մեզ համար կարևոր է ու խրախուսելի, որ ընթերցողները նման հրապարակումներ նկատելու դեպքում ուղարկեն մեզ դրանք ստուգելու համար։ Բացի այդ, ընթերցողները կայքի կամ ֆեյսբուքյան էջի միջոցով կարող են ուղարկել իրենց կասկածելի թվացող պնդումներ, նյութեր, գրառումներ ու հարցեր, և մենք կգործադրենք բոլոր ջանքերը դրանք ստուգելու ուղղությամբ։
Մենք համոզված ենք, որ ապատեղեկատվության և ստի դեմ անհրաժեշտ է միահամուռ և համախմբած պայքար։
Խոստումների «հետապնդում»
#CivilNetCheck-ի համար կարևոր է նաև օգնել հանրությանը հաշվետու պահել կառավարությանը, իշխանություններին, պետական մարմիններին, պաշտոնյաներին և քաղաքական ուժերին։ Այս բոլոր անձինք ու կառույցները պարբերաբար հանդես են գալիս խոստումներով։
Մենք հավաքագրում ենք ինչպես նախընտրական քարոզարշավի շրջանում հնչեցված խոստումներ, այնպես էլ ուսումնասիրում ենք կառավարության, համայնքների ծրագրերը, հետևում ենք քաղաքական գործիչների, նախարարների և այլ պաշտոնյաների հայրատարարություններին, հարցազրույցներին, մամլո ասուլիսներին, գրառումներին և այլն։
#CivilNetCheck-ն անդրադառնում է միայն այն խոստումներին, որոնք չափելի են ու ստուգելի։
Մեր խոստմնացույցի միջոցով գնահատում ենք՝ արդյոք այս կամ այն խոստումը իրականացվել է, թե ոչ, կամ ինչ փուլում է գտնվում։ Այն ունի չորս սանդղակ։
Կատարվել է. այս վարկանիշը տրվում է այն դեպքում, երբ սկզբնական խոստումը հիմնականում կամ ամբողջությամբ կատարվել է։
Ընթացքում է. սա ցույց է տալիս, որ խոստումի իրականացման ուղղությամբ քայլեր են կատարվում։
Չի կատարվել. խոստումն այսպես է գնահատվում, եթե այն չի իրագործվել կամ կատարված քայլերն այն իրականացնելու ուղղությամբ աննշան են։
Անորոշ. երբ անհնար է որևէ տեղեկատվություն գտնել խոստման կատարման ուղղությամբ իրականացված քայլերի ուղղությամբ։
Խոստումների վարկանիշները կարող է փոխվել, եթե իրավիճակ փոխվի և քայլեր իրականացվեն այս կամ այն խոստումն իրականացնելու ուղղությամբ։
Փաստերի ստուգման գործընթացը
Փաստերի ստուգման գործընթացն ու գործիքները յուրաքանչյուր դեպքում կարող են տարբեր լինել։ Դա կարող է ներառել Google-ի և այլ փնտրման համակարգերում մանրակրկիտ որոնում, առցանց բաց աղբյուրների, ռեեստրների ուսումնասիրություն, հարցումներ, զանգեր, տարբեր գործիքների օգտագործում (հատկապես՝ նկարների և տեսանյութերի դեպքում), խորհրդատվություն տարբեր փորձագետների հետ և այլն։
#CivilNetCheck-ը հիմնվում է առաջնային աղբյուրների և բնօրինակ փաստաթղթերի վրա: Ուղղակիորեն օգտվում է պետական հաշվետվություններից, ակադեմիական ուսումնասիրություններից և այլ տվյալներից: Մեզ համար բավական չէ երկրորդ ձեռքից տվյալների և տեղեկատվության ստացումը։
Երբ կատարված հետաքննության արդյունքում պարզվում է, որ պնդումը կամ հայտարարությունը չի համապատասխանում իրականությանը՝ սխալ է, մանիպուլացնող, համատեքստից կտրված կամ կեղծ և համապատասխանում է փաստերի ստուգման ենթակա նյութերի մեր չափորոշիչներին, #CivilNetCheck-ը անդրադառնում է այդ պնդմանը՝ հոդվածի, տեսանյութի, ինֆոգրաֆիկայի կամ ֆեյսբուքյան գրառման տեսքով։ Նյութի ձևաչափի ընտրությունը կատարվում է խմբագիրների և լրագրողների համատեղ որոշմամբ։
Քանի որ #CivilNetCheck-ի համար թափանցիկ, անաչառ ու պատասխանատու լրագրությունը գործունեության հիմնական սկզբունքն է՝ մեր նյութերում ներկայացնում ենք նյութի աղբյուրները, կցում ենք վերլուծության բոլոր աղբյուրների հղումները, անհրաժեշտության դեպքում՝ նաև հարցումների պատասխաններն ու ձայնագրությունները։ Նպատակն այն է, որ ընթերցողը նույնպես ցանկության դեպքում ստուգի և համոզվի, որ հետաքննությունը և օգտագործված տվյալները ճշգրիտ են։ #CivilNetCheck-ը չի օգտագործում աղբյուրներ, որոնք անհնար է նույնականացնել։
Ուղղումների և բողոքարկումների քաղաքականություն
Թափանցիկությունը կարևոր է ինչպես տեղեկատվություն ստանալու, այնպես էլ այն ներկայացնելու համար։ Թեև #CivilNetCheck-ի թիմը գործադրում է առավելագույն ջանքերը նյութերի ճշգրտությունն ապահովելու ուղղությամբ, սակայն սխալներից խուսափելն անհնար է։ Թիմը դրանք շտկում է արագ և հստակ: Չի թաքցնում և անում է առավելագույնը, որ ուղղումները հայտնվեն լրատվական նույն ցիկլում՝ ընդգծելով ուղղման փաստը:
Ընթերցողներն ու այլ անձինք մեր հոդվածներում սխալ նկատելու դեպքում կամ որևէ նյութի վիճարկման համար կարող են կապվել մեզ հետ էլեկտրոնային փոստի, ֆեյսբուքյան էջի և կամ ուղղակի զանգի միջոցով։ #CivilNetCheck-ը կվերանայի ներկայացված բոլոր դիտարկումները՝ հավաստիանալով, որ դրանք ճիշտ են, իսկ նյութում առկա սխալը կշտկի։
Եթե փաստերի ստուգումը պարունակում է էական, փաստական սխալ, մենք ուղղում ենք կատարում. հոդվածի վերևում տեղադրվում է զգուշացնող տեքստ՝ բացատրելով, թե ինչն է ուղղվել և ինչու: Այնուհետև ուղղումը կատարվում է հոդվածի տեքստում և անհրաժեշտության դեպքում արտացոլվում է նյութի վերնագրում և վճռում։ Հնարավոր է նաև առանձին հոդվածով նույն թեմայի անդրադարձ և բացատրություն։
Հոդվածների վճիռները
#CivilNetCheck-ը ստուգված պնդումները գնահատում է մի շարք չափանիշներով։ Մենք ունենք ճշտաչափ, որն ունի հինգ վճիռ։
Ճիշտ – պնդումն ամբողջությամբ ճշգրիտ է և էական բացթողումներ չկան։
ՃիշտՈւսխալ – պնդումն իր մեջ պարունակում է և՛ ճիշտ, և՛ սխալ տարրեր, հնարավոր չէ նկարագրել որևէ վճռով:
Առանց վճռի – առկա տվյալներն ու ապացույցները բավարար չեն պնդման ճշգրտության աստիճանը որոշելու համար։
Մեծամասամբ սխալ – պնդումը պարունակում է ճշմարտության տարրեր, սակայն առանցքային փաստերը, որոնք այլ տպավորություն կստեղծեին, բացակայում են։
Սխալ – պնդումը ամբողջությամբ սխալ է։
Բացի ճշտաչափում առկա վճիռներից, մենք առանձին ունենք նաև հինգ այլ վճիռ.
Մոլորեցնող (համատեքստից կտրված, կեղծված/փոփոխված) – իրական տեղեկության խեղաթյուրում՝ ճիշտ փաստերի վրա հիմնված մոլորեցնող փաստարկներով:
Անհիմն – հրապարակված պնդումն ապացուցահեն չէ, չկան այն հիմնավորող փաստեր ու տվյալներ։
Ֆեյք – ամբողջովին կեղծ բովանդակություն:
Ոզնի – բովանդակությունը ստեղծված է ծաղրական հնարքներով, սակայն դրա ծաղրական բնույթը ակնհայտ չէ:
Փչացած սկավառակ – այս վճիռը կայացվում է այն դեպքում, երբ գործիչները և լրատվամիջոցները տարածում են պնդումներ, որոնք արդեն ստուգվել և հերքվել են։
Փաստերով
Նկատի ունենալով, որ հաճախ ապատեղեկատվությունն ու սխալ տեղեկությունները մեծ տարածում են գտնում, քանի որ այդ թեմաների վերաբերյալ չկան փաստահեն ու ճշգրիտ նյութեր և անդրադարձեր, #CivilNetCheck-ը պատրաստում է նաև փաստահեն հոդվածներ, որոնք այս կամ այն հարցի վերաբերյալ տրամադրում են առավելագույն ճշգրիտ, վստահելի աղբյուրներից տեղեկատվություն։
ՍիվիլՆեթի խմբագրական անկախության կարևոր բաղկացուցիչներից է ֆինանսավորման թափանցիկությունն ու հաշվետվողականությունը։ ՍիվիլՆեթը հրապարակում է բոլոր աղբյուրներից ստացված իր ֆինանսավորման տեղեկատվությունը, այդ թվում՝ այն դրամաշնորհները, որոնք հատկացվել են հատուկ #CivilnetCheck բաժնի համար։ Դրամատուների հետ հարաբերություններում ՍիվիլՆեթը որևէ կերպ կաշկանդված չէ անդրադառնալու խնդրո առարկա որևէ թեմայի։

Աբրահամ ՊողիկեանՏնօրեն
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Երկու տարի յաճախած եմ Պէյրութի Ամերիկեան համալսարան (AUB)՝ Biochemistry բաժին։ Ուսումս շարունակած եմ UCLA։ Կենսաբանութեան BA, Մերձաւոր Արեւելեան Լեզուներ եւ Մշակոյթներ բաժանմունքէն MA եւ նոյն բաժնէն C. Phil վկայականներ ստացած եմ նոյն համալսարանէն (UCLA): 1985-1990 եւ 2008-2019 վարած եմ Լոս Անճելոսի մէջ լոյս տեսնող «Ասպարէզ» օրաթերթի գլխաւոր խմբագիրի պաշտօնը։ ՍիվիլՆեթի անձնակազմին միացած եմ 2019ի Սեպտեմբերին։

Կարեն ՀարությունյանԳլխավոր խմբագիր
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ ԵՊՀ միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետը: Պատմական գիտությունների թեկնածու եմ: «Սիվիլիթաս» հիմնադրամում ներգրավվել եմ սկզբում որպես «Օրակարգ» թերթի գլխավոր խմբագիր, ապա՝ նաև ՍիվիլՆեթի գլխավոր խմբագիր: Լրագրության ոլորտում եմ 2007-ից: Եղել եմ «Կապիտալ» բիզնես օրաթերթի և Tert.am լրատվական կայքերի գլխավոր խմբագիրը: Ավելի վաղ աշխատել եմ World Vision կազմակերպությունում` որպես գյուղական զարգացման ծրագրի ղեկավար և Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի Ստեփանակերտի գրասենյակում՝ որպես հանրային կապերի պատասխանատու: Ինձ կարող եք գրել [email protected] հասցեին։

Ստելլա ՄեհրաբեկյանԱվագ խմբագիր
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Երևանի պետական համալսարանի միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետը: ՍիվիլՆեթ եմ եկել 2011-ին: Մինչ այդ աշխատել եմ ԵՄ ծրագրերում՝ E-Gov.Am-ում, Տնտեսական քաղաքականության և իրավական հարցերով հայ-եվրոպական խորհրդատվության կենտրոնում (Aeplac), փորձաշրջան եմ անցել ԱԳՆ-ում: Ներկայում ՍիվիլՆեթում ներգրավված եմ որպես խմբագիր, հաղորդավար:

Հակոբ ՄանուկյանԳլխավոր ռեժիսոր
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
2011-ին ավարտել եմ Երևանի թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտի դոկումենտալ ֆիլմի ռեժիսուրայի բաժինը։ 2013-ին նույն ինստիտուտում ստացել եմ մագիստրոսի կոչում։ 2013-2015 թվականներին անցել եմ պարտադիր ծառայության որպես օպերատոր և մոնտաժող Պաշտպանության նախարարության Զինուժ հաղորդաշարում։ 2016-2017 թվականներին իբրև կամավորական աշխատել եմ Մարսելի Urbanprod մուլտիմեդիա կազմակերպությունում։ ՍիվիլՆեթում ընդմիջումներով աշխատում եմ 2011 թվականից մինչ օրս։

Մկրտիչ ԿարապետյանԼրագրող
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Երևանի պետական համալսարանի Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետը։ Լրագրությունում եմ 2013-ից։ Այդ տարվանից աշխատակցել եմ «Հայկական ժամանակ» օրաթերթին։ ՍիվիլՆեթում եմ 2015-ից։

Զառա ՊողոսյանՀաղորդակցության մասնագետ
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ ԵՊԼՀ Քաղաքագիտության և միջմշակութային հաղորդակցության ֆակուլտետը։ Ուսանել եմ ԱՄՆ-ում՝ FLEX ծրագրով։ Սիվիլիթաս հիմնադրամում եմ 2011-ից, այժմ Սիվիլնեթ Ստուդիայի հաղորդակցության գծով մասնագետն եմ։ Զուգահեռ համակարգում եմ ՍիվիլՆեթի միջազգային պրակտիկանտների ծրագիրը, վարում թվիթերյան էջը և կատարում թարգմանչական աշխատանք։ Աշխատել եմ Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանատան տեղեկատվական ռեսուրսների կենտրոնում և «Իրազեկ քաղաքացիների միավորում» ՀԿ-ում՝ որպես ծրագրերի պատասխանատու։ Al Jazeera English հեռուստաընկերության հայաստանյան պրոդյուսերն եմ։

Նժդեհ ԽաչատրյանՄոնտաժող
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ստացել եմ էլեկտրիկի մասնագիտություն Իրանում։ 2007-ից աշխատել եմ «Շանթ» հեռուստաընեկերությունում։ 2013-ից աշխատում եմ ՍիվիլՆեթում որպես մոնտաժող։

Մարիա ԵղիազարյանՀամակարգող խմբագիր
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Երևանի Վալերի Բրյուսովի անվան լեզվաբանական համալսարանի թարգմանչական բաժինը։ Աշխատել եմ dasaran.am կայքում, այնուհետև միացել եմ Սիվիլիթասի թիմին։ Մեկ տարի ապրել և աշխատել եմ Ֆրանսիայի Մարսել քաղաքում՝ Urban Prod մուլտիմեդիա ասոցիացիայում, այնուհետև Հրանտ Դինք հիմնադրամի փորձի փոխանակման ծրագրով վեց ամիս աշխատել եմ Ստամբուլում RET FILM և LIMAN FILM գործակալություններում որպես պրոդյուսերի օգնական։ Ներկայում ՍիվիլՆեթի համակարգող խմբագիրն եմ։

Սրբուհի ՎարդանյանԾրագրերի ղեկավար
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Երևանի պետական լեզվաբանական համալսարանի օտար լեզուների ֆակուլտետը։ Ուսանել եմ նաև Թեհրանի Իմամ Խոմեյնու անվան միջազգային համալսարանում։ Սիվիլիթաս հիմնադրամում սկսել եմ աշխատել 2015 թվականից նախ որպես ֆինանսաիրավական հարցերով օգնական, իսկ այժմ՝ ծրագրերի ղեկավար։ Մինչ այդ աշխատել եմ նաև Հրայր Մարուխյան հիմնադրամում։

Լիլիթ ԱբովյանՀետազոտող, սոցիալական մեդիայի պատասխանատու, SEO մասնագետ
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Երևանի պետական համալսարանի տնտեսագիտության ֆակուլտետի բակալավրիատը, այնուհետ՝ միջազգային տնտեսական հարաբերություններ ամբիոնի մագիստրատուրան և ասպիրանտուրան։ ՍիվիլՆեթում եմ 2011-ից, այժմ արդեն՝ որպես հետազոտող, սոցիալական մեդիայի պատասխատու և SEO մասնագետ։

Ստեփան Սարգսյան«ՍիվիլՆեթ Ստուդիա»-ի ղեկավար
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Երևանի թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտը՝ կինոռեժիսուրա մասնագիտությամբ: ՍիվիլՆեթում որպես ռեժիսոր աշխատում եմ 2016-ից։

Անի ՓայտյանԼրագրող
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Բրյուսելի ազատ համալսարանի Ժուռնալիստիկայի բաժինն ավարտելուց և Բելգիայում լրագրող աշխատելուց հետո որոշեցի ապրել և աշխատել Հայաստանում։ 2016-ին աշխատանքի անցա ՍիվիլՆեթում՝ մի լրատվամիջոց, որին հետևում և որի գործունեությամբ հիանում էի Բելգիայում գտնվելուս տարիներին։ Այս կյանքում հնարավոր է հասնել ամեն ինչի՝ համարձակության ու համառ աշխատանքի շնորհիվ։

Գևորգ ՀարոյանՕպերատոր-լուսանկարիչ
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
2003-2009 թվականներին սովորել եմ Երևանի թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտի դերասանական ֆակուլտետում։ Խաղացել եմ տարբեր ներկայացումներում և ֆիլմերում։ 2013 թվականին միացել եմ ՍիվիլՆեթի թիմին որպես օպերատոր և լուսանկարիչ։ 2015-ից Հայկական աշխարհագրական նախագծի (Armenian Geographic) անդամ եմ։

Պարույր ԿարապետյանՏեխնիկական պրոդյուսեր
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
2011-ին ավարտել եմ Մ.Վ. Լոմոնոսովի անվան պետական համալսարանի Երևանի մասնաճյուղը։ Ծառայել եմ ՀՀ զինված ուժերում։ 2011-ից միացել եմ ՍիվիՆեթի թիմին որպես տեխնիկական պրոդյուսեր։

Գառնիկ ՍտեփանյանԳրաֆիկ դիզայներ, անիմատոր
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Սովորել եմ Ճարտարապետության և շինարարության Հայաստանի ազգային համալսարանի Գրաֆիկական դիզայնի ֆակուլտետում։ 2014 թվականին մասնակցել եմ լավագույն փաթեթավորման և դիզայնի 19-րդ միջազգային ուսանողական մրցույթին, որի ընթացքում արժանացել եմ բրոնզե դիպլոմի։ 2018 թվականից ՍիվիլՆեթում աշխատում եմ որպես անիմատոր։

Սիրանուշ ԱդամյանՎարչական հարցերով պատասխանատու
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Երևանի պետական համալսարանի Միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետը: Սիվիլիթաս հիմնադրամում սկսել եմ աշխատել 2019 թվականից:

Գեորգի ՄիրզաբեկյանԼրագրող, վերլուծաբան
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Սովորել եմ ԵՊՀ-ի Արևելագիտության ֆակուլտետում՝ ստանալով բակալավրի և մագիստրոսի կրթություն: Գիտական ատենախոսություն եմ պաշտպանել Գիտությունների ազգային ակադեմիայում, պատմական գիտությունների թեկնածու եմ: Մեկ տասնյակից ավելի գիտական հոդվածի հեղինակ եմ: ՍիվիլՆեթում աշխատում եմ 2020 թվականի սեպտեմբերից: Հետևում եմ ադրբեջանական, թուրքական և իրանական մամուլին: Պատրաստում եմ «Ադրբեջանն այս շաբաթ», «Թուրքիան այս շաբաթ» և «Իրանն այս շաբաթ» հեղինակյին հաղորդումները, վարում հարցազրույցներ:

Արշալույս ՄղդեսյանԼրագրող
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
ՍիվիլՆեթ առցանց հեռուստատեսությունում ներգրավվել եմ որպես քաղաքական մեկնաբան և հաղորդավար 2019-ի նոյեմբերի 1-ին: Մեդիա ոլորտում աշխատանքը սկսել եմ 2009 թվականից՝ PanARMENIAN.Net գործակալության հետ համագործակցելով: 2010-2014 թվականներին աշխատանքի եմ անցել ռուսական միջազգային REGNUM լրատվա-վերլուծական գործակալությունում: Լուսաբանել եմ քաղաքական, արտաքին քաղաքական, տնտեսական և սոցիալական թեմաներ: Այժմ համագործակցում եմ EADaily.com լրատվական գործակալության և «Կոմերսանտ» թերթի հետ: Հանդիսանում եմ նաև «Հանուն հավասար իրավունքների» հասարակական կազմակերպության հիմնադրած «Հոդված 3» ակումբի մեդիա ծրագրի համակարգողը:

Խոսրոֆ ԹադևոսյանԳրասենյակի և գույքի պատասխանատու
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Սիվիլիթաս հիմնադրամի հետ եմ 2008 թվականից։

Նարեկ ՀայրյանՕպերատոր-լուսանկարիչ
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Երևանի Թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտի կինոօպերատորություն ֆակուլտետը: Աշխատել եմ տարբեր լրատվական հարթակներում և ֆիլմերում: ՍիվիլՆեթում որպես օպերատոր աշխատում եմ 2016 թվականից:

Արմեն ՄկրյանՕպերատոր-լուսանկարիչ
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ ԵՊՀ ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետը։ Աշխատել եմ տարբեր հեռուստաընկերություններում որպես մոնտաժող։ Ունենալով օպերատոի մասնագիտական որոշակի բազա՝ փոխել եմ մասնագիտական ուղղվածությունս ուսումնասիրելով օպերատորական արվեստը։ ՍիվիլՆեթին միացել եմ 2016 թվականից։

Գևորգ ԹոսունյանԼրագրող
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Երևանի պետական համալսարանի ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետը։ Լրագրությունում եմ 2011-ից։ 2011-2013-ին ծառայել եմ Զինված ուժերում՝ որպես պաշտպանության նախարարի մամուլի քարտուղարի օգնական։ Աշխատել եմ «Ա1+» հեռուստաընկերությունում և «Իրավաբան.նեթ» կայքում։ ՍիվիլՆեթում եմ 2017-ից։ Ինձ կարող եք գրել [email protected] կամ [email protected] հասցեին։

Գեղեցիկ ՈսկանյանԼրագրող
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Երևանի պետական համալսարանի ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետը։ ՍիվիլՆեթի թիմին միացել եմ 2019-ին։

Էմիլիո ԿրիկկիոԼրագրող-վերլուծաբան
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Էքսետերի համալսարանը, ուսումնասիրել եմ քաղաքական գիտությունները։ ՍիվիլՆեթի թիմին միացել եմ 2019 թվականի նոյեմբերին ։

Ժաննա ԱվագյանԼրագրող
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Երևանի պետական համալսարանի Հայ բանասիրության ֆակուլտետը։ Սովորել եմ Հեռուստառադիոհաղորդավարների դպրոցում։ 2016-2019 թվականներին աշխատել եմ «Լրատվական ռադիոյում»՝ որպես լուրերի մեկնաբան։ Ունեցել եմ նաև հեղինակային հաղորդումներ։ 2019-ից աշխատել եմ 106․9 FM ռադիոկայանում, զուգահեռ հոդվածներ եմ գրել մարքեթինգի և բիզնեսի ոլորտում։ 2020-ին միացել եմ ՍիվիլՆեթի թիմին։

Անուշ ՀովհաննիսյանՖինանսական պատասխանատու
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Երևանի պետական համալսարանի պատմության ֆակուլտետի բակալավրիատը, ԳԱԱ-ի` քաղաքագիտության բաժինը: 2018 թվականի փետրվար-հունիս ամիսներին վարժողական ծրագիր եմ անցել Եվրոպայի Հայ Դատի գրասենյակում և Եվրոպական խորհրդարանում: Աշխատել եմ ՀՅԴ Բյուրո երիտասարդական գրասենյակում, Համազգային հայ կրթական և մշակութային հիմնադրամում` որպես մշակութային ծրագրերի ղեկավար: ՍիվիլՆեթի թիմին միացել եմ 2020 թվականին:

Հակոբ ԱսլանյանԼրագրող
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Հյուսիսային համալսարանի ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետը: Լրագրության ոլորտում եմ 2014-ից: Մինչև ՍիվիլՆեթին միանալը՝ 2017-2020 թվականներին, աշխատել եմ Tert.am կայքում, դրանից առաջ՝ «Հենարան» մամուլի ակումբում և Vesti.am-ում։

Սամվել ՄիլիտոնյանՄոնտաժող
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Խ․ Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի՝ հեռուստառեժիսուրա բաժինը։ Աշխատել եմ «Շանթ» հեռուստաընկերության «Հորիզոն» լրատվականում՝ որպես մոնտաժող։ ՍիվիլՆեթում եմ 2021 թվականի հոկտեմբերից։

Լևոն Արշակյանօպերատեր-մոնտաժող
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Սովորել եմ Արցախի պետական համալսարանի տեղեկատվական տեխնոլոգիաների բաժնում։ Ավարտել եմ 2021 թվականին։ 2015 թվականից դասընթաց եմ անցել Ստեփանակերտի “Ֆոկուս” ստուդիայում որպես օպերատոր և մոնտաժող ու աշխատանքի եմ անցել նույն ստուդիայում։ Սիվիլնեթի թիմին միացել եմ 2020 թվականի հուլիսին, երբ Սիվիլնեթը օֆիս բացեց Ստեփանակերտում։

Տիգրան ՄարգարյանՕպերատոր
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Երևանի թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտի կինոօպերատորություն ֆակուլտետը: Աշխատել եմ «Շանթ» հեռուստաընկերությունում, «Bars Media»-ում, «Vitamin production»-ում: Սիվիլնեթին միացել եմ 2021 թվականի հուլիսից:

Ժաննա Ուլիխանյան«Թվերը խոսում են» հաղորդման հեղինակ և հաղորդավար
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Եվրոպական կրթական տարածաշրջանային ակադեմիայի միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետը: ՍիվիլՆեթում որպես լրագրող աշխատում եմ 2013-ից:

Անի ԳրիգորյանՓաստերի ստուգման թիմի խմբագիր
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Եվրոպական կրթական տարածաշրջանային ակադեմիայի միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետը: ՍիվիլՆեթում որպես լրագրող աշխատում եմ 2013-ից: 2019-2021-ի հոկտեմբերը եղել եմ «Փաստերի ստուգման հարթակի» գլխավոր խմբագիրը։ 2021-ի դեկտեմբերից ՍիվիլՆեթում փաստերի ստուգմամն #CivilNetCheck բաժնի խմբագիրն եմ։

Հայկ ՀովհաննիսյանԼրագրող, փաստերի ստուգում
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET
Ավարտել եմ Երևանի ինֆորմատիկայի պետական քոլեջը` «հաշվիչ մեքենաներ, համակարգեր, ցանցեր» մասնագիտությամբ: 2021-ից աշխատել եմ «Փաստերի ստուգման հարթակ»-ում որպես փաստերի ստուգման լրագրող: 2021-ի դեկտեմբերից միացել եմ ՍիվիլՆեթի #CivilNetCheck բաժնին: