ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Մենք չենք ընդունում նվերներ մեր լրատուներից և տեղեկատու աղբյուրներից: Մենք չենք ընդունում անվճար ուղևորություններ: Մենք չենք ձգտում և մերժում ենք արտոնյալ վերաբերմունքը, որը կարող է ցուցաբերվել մեր մասնագիտական գործունեության պատճառով:

Մենք չենք ընդունում վճարներ՝ հոնորարներ կամ ծախսեր կառավարությունից, կառավարության կողմից ֆինանսավորվող կազմակերպություններից, պետական պաշտոնյաներից, քաղաքական խմբերից կամ կուսակցություններից:

Մենք չենք կարող գումար ստանալ որևէ անձից, ընկերությունից կամ կազմակերպությունից, որոնք մեր լուսաբանման առարկան են։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Մեր նվիրատուները՝ թե՛ կազմակերպությունները, թե՛ անհատները չեն կարող գրաքննել մեր բովանդակությունը։ Թեմատիկ տարբեր ուղղություններով հատկացվող դրամաշնորհներն ու նվիրատվությունները որևէ պարագայում չեն կարող ենթադրել գրաքննություն։

Գործընկերային և գովազդային նյութեր

Այն դեպքերում, երբ որևէ կազմակերպության, ընկերության կամ կառույցի գործունեություն լուսաբանում ենք գործընկերության շրջանակում, անպայման տեսանելիորեն նշում ենք, որ նյութը «գործընկերային բովանդակություն» (partner content) է։ Եթե նյութը գովազդային է, ապա դա ևս անպայման նշվում է։

Գործընկերային (partner content) և գովազդային նյութերը (sponsored content) չեն կարող հակասել մեր առաքելությանն ու արժեքներին և որևէ կերպ չեն կարող կանխորոշել կամ ազդել մեր մյուս նյութերի բովանդակության կամ խմբագրական անկախության վրա։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Սոցիալական մեդիայի հարթակները կարող են օգտակար լինել որպես լրատվության գործիք և նպաստել նոր լսարաններ գտնելու մեր կարողությանը, սակայն կարևոր է հիշել, որ ՍիվիլՆեթի լրագրողների սոցիալական մեդիայի հաշիվները, լինեն դրանք Facebook-ում, X-ում, Youtube-ում, TikTok-ում, Instagram-ում, LinkedIn-ում կամ այլուր, կարող են ազդել ՍիվիլՆեթի հեղինակության և վստահելիության վրա:

Ակնկալվում է, որ մեր լրագրողները սոցիալական մեդիայի հարթակներում կդրսևորեն պատասխանատվություն՝ համաձայն ՍիվիլՆեթի սոցիալական մեդիայի ուղեցույցի:

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

ՍիվիլՆեթի ֆինանսական բաղադրիչներից մեկը CivilNet Studio ստորաբաժանումն է, որը ծառայություններ է մատուցում տարբեր կազմակերպությունների և կառույցների։ CivilNet Studio-ի արտադրությունը կապ չունի ՍիվիլՆեթի բովանդակության հետ, և ՍիվիլՆեթը պատասխանատվություն չի կրում CivilNet Studio-ի կողմից այլոց համար ստեղծվող արտադրանքի համար։

CivilNet Studio-ն ծառայություններ չի մատուցում այն կազմակերպություններին, խմբերին և անհատներին, որոնց դիրքորոշումներն ու մոտեցումները հակասում են ՍիվիլՆեթի առաքելությանն ու արժեքներին։

CivilNet Studio-ի աշխատանքի արդյունքում ձևավորվող եկամուտը կարող է ուղղվել միմիայն ՍիվիլՆեթի մայր կազմակերպության՝ Սիվիլիթաս հիմնադրամի կանոնադրական նպատակների իրականացմանը։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

ՍիվիլՆեթի եկամտային աղբյուրներից մեկը գովազդն է։ Գովազդատուների հետ մեր հարաբերությունները որևէ կերպ չեն կարող սահմանափակել կամ ազդել մեր գործունեության և խմբագրական որոշումների վրա, այդ թվում՝ գովազդատու ընկերությունների վերաբերյալ նյութերի պարագայում։

Մենք չենք տեղադրում այնպիսի գովազդ, որը հակասում է մեր արժեքներին։

Մենք մերժում ենք շահումով խաղերի, ալկոհոլի և ծխախոտի գովազդը։ Այս ցանկը կարող է փոփոխվել/լրացվել կազմակերպության հայեցողությամբ։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Մենք ձգտում ենք հաղորդել ճշգրիտ և ստուգված տեղեկատվություն: Մենք ստուգում ենք փաստերը արժանահավատ աղբյուրներով՝ նախքան հրապարակելը: Մենք ուղղում ենք ցանկացած սխալ արագ և թափանցիկ:

Կեղծ լուրերի դեմ պայքարը մեր գործունեության կարևոր ուղղություններից է։ Մեր փաստերի ստուգման թիմը ամենօրյա ռեժիմով պայքարում է ապատեղեկատվության դեմ։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Մենք խուսափում ենք սենսացիոնիզմից, մեր նյութերին, վերնագրերին և սոցիալական մեդիայի գրառումներին անհարկի հնչեղություն չենք հաղորդում։ Մեզ համար լսարանի վստահությունն ավելի կարևոր է, քան այսրոպեական դիտումները։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Մենք բացառում ենք գրագողությունը։ Այլ աղբյուրներից և այլոց նյութերից օգտվելիս անպայմանորեն պատշաճ հղում ենք տալիս՝ հարգելով մյուսների աշխատանքը։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Մեր գործունեության մեջ մենք խուսափում ենք շահերի բախումից, որը կարող է ազդել մեր ստեղծած բովանդակության անաչառության և/կամ անաչառության ընկալման վրա։ Մենք խուսափում ենք այնպիսի թեմաների լուսաբանումից, որոնց դեպքում կա շահերի էական բախում:

Մենք հստակ տարանջատում ենք լուրը, վերլուծությունը և կարծիքը։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Մենք նրբանկատ և զգույշ ենք անչափահասներին կամ խոցելի անձանց խնդիրները լուսաբանելիս։ Մենք չենք գործածում եզրույթներ, որոնք կարող են անպատեհ կամ վիրավորական լինել նրանց համար։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Մենք սոցիալական պատասխանատվություն ենք կրում մեր բովանդակության և գործելաոճի համար։ Մենք ձգտում ենք նպաստել սոցիալական դրական փոփոխություններին։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Մենք մեր թիմի անդամներին հնարավորություն ենք տալիս մշտապես կրթվելու և կրթելու։ Կրթությունը, նաև՝ ինքնակրթությունը, զարգացման և գերազանցության հասնելու կարևոր խթան են մեզ համար։ Մենք շարունակ ձգտում ենք ներդրում անել մեր աշխատակիցների զարգացման և վերապատրաստման գործում։ Մշտապես հետևում և սերտում ենք միջազգային առաջատար լրատվամիջոցների փորձն ու գիտելիքը։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Civilnet Check-ը ( #CivilNetCheck) ՍիվիլՆեթի փաստերի ստուգման ստորաբաժանումն է, որը գործում է 2021 թվականի դեկտեմբերից։

ՍիվիլՆեթը Հայաստանի առաջատար անկախ լրատվամիջոցներից է, որը հիմնադրվել է 2011-ին։ Իր գործունեության սկզբից ի վեր՝ ՍիվիլՆեթը տրամադրել է բազմակողմանի փաստերի հիման վրա տեղեկատվություն և վերլուծություն։ Որպես առանձին բաժնի՝ փաստերի ստուգման ստորաբաժանման (#CivilNetCheck) ստեղծումը պայմանավորված է ապատեղեկատվությանը, կեղծ լուրերին և մանիպուլյացիաների հարաճուն հոսքերին դիմակայելու և հանրությանը ճշմարտությունը ներկայացնելու հրամայականով։ 

#CivilNetCheck-ի հիմնական առաքելությունը Հայաստանում կեղծ լուրերի դեմ պայքարն է, ապատեղեկատվությունների և մանիպուլյացիաների բացահայտումն ու հանրությանը դրա մասին իրազեկումը և փաստերի ստուգման լրագրության զրագացումն է։

2023-ի մարտին #CivilNetCheck-ը դարձել է Փաստեր ստուգողների միջազգային ցանցի անդամ (IFCN)։ Իր գործունեությունն ու մեթոդաբանությունը համապատասխանեցնում է ամերիկյան Poynter լրագրության ինստիտուտի չափանիշներին։ Մենք առաջնորդվում ենք Փաստեր ստուգողների միջազգային ցանցի փաստերի ստուգման սկզբունքներով՝

1. Անկուսակցականության և արդարության հանձնառություն
2. Աղբյուրների թափանցիկության հանձնառություն
3. Ֆինանսավորման և կազմակերպության վերաբերյալ թափանցիկության հանձնառություն
4. Մեթոդաբանության թափանցիկության հանձնառություն
5. Բաց և ազնիվ կերպով շտկումների իրականացման հանձնառություն

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

CivilNetCheck-ը բաղկացած է պատասխանատու և պրոֆեսիոնալ լրագրողների թիմից, որը շարունակաբար ընդարձակվում է։

 #CivilNetCheck-ի խմբագիրը Անի Գրիգորյանն է, որի պարտականնությունների մեջ է մտնում թեմաների և նյութերի ընտրությունն ու հաստատումը, լրագրողների հոդվածների ստուգումը, խմբագրումը, դրանցում առկա փաստերի վերստուգումը, ինչպես նաև հոդվածներ հեղինակումը։ Ղեկավարելով #CivilNetCheck-ը՝ խմբագիրը պատասխանատու է նաև ստորաբաժանման ժամանակին համընթաց զարգացման, նոր գործիքների կիրառման և փաստերի ստուգման լրագրության միջազգային չափանիշների համապատասախանելու համար։ Խմբագիրը հաշվետու է ՍիվիլՆեթի գլխավոր խմբագրին։

#CivilNetCheck-ի լրագրող-փաստեր ստուգողներ Լիլիթ Շահվերդյանն ու Հայկ Հովհաննիսյանը փաստերի ստուգման նյութերի հիմնական հեղինակներն են։ Նրանք մշտադիտարկում են մեդիան, սոցցանցերը և ընդհանուր համացանցը, հետևում են քաղաքական, հանրային գործիչների ելույթներին և հարցազրույցներին, առանձնացնում են ստուգման ենթակա հայտարարությունները, պնդումները, իրականացնում են դրանց ստուգում և խմբագրի հետ համաձայնեցնելուց հետո՝ հոդվածներ և նյութեր պատրաստում դրանց մասին։ Լրագրողները հաշվետու են խմբագրին և գլխավոր խմբագրին։

Բացի այդ, #CivilNetCheck-ը համագործակցում է փաստեր ստուգող անկախ լրագրողների հետ։ Նրանց հետ աշխատանքը ղեկավարում է #CivilnetCheck-ի խմբագիրը։

#CivilNetCheck-ի կողմից հրապարակվող տեսանյութերը և վիզուալ բովանդակությունը պատրաստվում են ՍիվիլՆեթի վիդեո թիմի օգնությամբ։ Հոդվածներն ու նյութերը հրապարակվում և սոցցանցերում տարածվում են ՍիվիլՆեթի SMM մասնագետների միջոցով։ Այս բաժինների մասնագետներին կարելի է ծանոթանալ հետևալ հղումով։

#CivilNetCheck-ի թիմը աջակցում է նաև ՍիվիլՆեթի լրագրողներին` ճշգրիտ փաստերով, առանց մանիպուլյացիաների հոդվածներ պատրաստելու գործում։ Անհրաժեշտության դեպքում թիմը ստուգում է լրագրողների նյութերում առկա փաստերը, տրամադրում տարբեր բաց աղբյուրներից և ռեեստրներից տեղեկատվություն և նպաստում ՍիվիլՆեթի արտադրանքի առավել ճշգրիտ և փաստահեն լինելուն։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

ՍիվիլՆեթը տարբեր ծրագրերի շրջանակում համագործակցում է տեղական, միջազգային և հայկական սփյուռքի կազմակերպությունների ու անհատների հետ։ Դրանց մասին տեղեկատվությունն առկա է ՍիվիլՆեթի կայքում։ Կայքում բաց և ամբողջական տեղադրված են ինչպես ՍիվիլՆեթի, այնպես էլ #CivilNetCheck-ի դոնորների մասին տեղեկատվությունը և նրանց տարբերանշանները։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Քաղաքական չեզոքություն

Մենք ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն չենք աջակցում որևէ քաղաքական կուսակցության կամ ուժի, ոչ էլ կողմ ենք հանդես գալիս ազգային կամ միջազգային հակամարտությունների կամ վեճերի ժամանակ:

Մեզ համար քաղաքական չեզոքությունն ու անկողմնակալությունը հիմնարար սկզբունքներ են։ Քաղաքական առումով շահերի բախումից խուսափելու համար՝ ՍիվիլՆեթը չի թույլատրում իր լրագրողների քաղաքական գործունեությունը, քաղաքական որևէ ուժի կամ կուսակցության անդամակցելը, այնպես էլ բացահայտ աջակցելը։

#CivilNetCheck-ն իր գործունեության ընթացքում պետք է պահպանի բացարձակ անկողմնակալություն և որևէ քաղաքական նախընտրություն չարտահայտի։ Ավելին՝ արգելվում է որևէ քաղաքական կուսակցության կամ կամ ուժի կողմից ֆինանսավորումը կամ աջակցությունը։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

#CivilNetCheck-ի անդամները պարտավոր են իրենց նյութերում լինել ազնիվ, անաչառ, զերծ մնալ անձնական կարծիք և վերաբերմունք հայտնելուց, թափանցիկ լինել իրենց աղբյուրների վերաբերյալ և զերծ մնալ փաստերի ընտրողական մոտեցումից։

Քաղաքական, հասարակական գործիչներին վերագրվող պնդումներն ու հայտարարությունները ստուգելիս՝ լրագրողները պարտավոր են համոզվել՝ արդյոք նման հայտարարություն արվել է տվյալ անձի կողմից։ Բացի այդ, լրագրողները պարտավոր են չշահարկել, չխեղաթյուրել մեջբերված խոսքը և ներկայացնել այն ճիշտ ու համարժեք կոնտեքստում։

• Մենք երբեք չենք ենթադրում, այլ համոզվում ու հավաստիանում ենք բոլոր փաստերում և տվյալներում։
• Օգտագործում և որպես հիմք ընդունում ենք միայն պաշտոնական փաստաթղթեր։
• Չենք հիմնվում այլ լրատվամիջոցների հրապարակած փաստերի վրա։ Որքան էլ դրանք վստահելի թվան, միշտ վերստուգում ենք դրանք։
• Տվյալների, թվերի հետ աշխատելիս հնարավորինս ճշգրիտ ենք։
• Խուսափում ենք գնահատողական դատողություններից, որոնք անհնար է ապացուցել։

#CivilNetCheck-ը խրախուսում է թիմի անդամներին պարբերաբար մասնակցել տարբեր դասընթացների, կոնֆերանսների՝ նոր գիտելիքներ ստանալու, հմտությունների զարգացման և նոր գործիքներին ծանոթանալու համար։ Առավելագույն վստահելիություն ունենալու համար մեր լրագրողները շարունակ ձգտում են զարգացնել ճշգրտության ապահովման իրենց հմտությունները, ինչը կազմակերպության առաքելության հիմնարար սկզբունքներից է։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Ամենօրյա ռեժիմով մեր լրագրողները փնտրում են ստուգման ենթակա «արժանի» հայտարարություններ և պնդումներ։ Թիմը մշտադիտարկում, դիտում ու կարդում է քաղաքական, հանրային գործիչների, ուժերի, պետական, կառավարական մարմինների հայտարարությունները, հարցազրույցները, ելույթները, պնդումներն ու հաղորդագրությունները, ինչպես նաև սոցիալական ցանցերում նրանց գրառումները։ Մշտադիտարկվում են հեռարձակվող հեռուստատեսությունները, առցանց և տպագիր լրատվամիջոցները և սոցիալական մեդիան։ Լրագրողների ուշադրության կենտրոնում են նաև տարածաշրջանային (ռուսական, իրանական, ադրբեջանական, վրացական, թուրքական), ինչպես նաև միջազգային լրատվամիջոցների՝ Հայաստանին և հայությանը վերաբերող հրապարակումներն ու նորությունները։ #CivilNetCheck-ի համար կարևոր չէ, թե որ քաղաքական ուժը կամ գործիչն է անում սխալ պնդում կամ հայտարարություն․ թիմն անդրադառնում է բոլոր քաղաքական ուժերին։

Այսպես, երբ նկատում ենք հայտարարություններ, փաստեր կամ պնդումներ, որոնք կասկածելի են թվում, որ կարող են լինել ոչ ճշգրիտ, մոլորեցնող կամ ապակողմնորոշող, առանձնացնում ենք և ստուգում դրանք։

Առաջին հերթին փորձում ենք կապվել այն անձի կամ կազմակերպության հետ, որն արել է պնդումը՝ խնդրելով տրամադրել այն ապացուցող փաստեր և տվյալներ։ Եթե անձը կամ կազմակերպությունը տրամադրում է իր պնդումներն ապացուցող փաստեր, և համոզվում ենք, որ դրանք ճիշտ են, ապա չենք անդրադառնում դրանց։ Բացառություն են կազմում դեպքերը, երբ հանրության մոտ ևս կասկած և քննարկում կա այդ պնդման կամ տվյալի ճշգրտության վերաբերյալ։

Սակայն, եթե տվյալ անձը կամ կազմակերպությունը չի համագործակցում մեզ հետ, չի տրամադրում իր պնդումներն ու հայտարարությունները ապացուցող փաստեր, կամ տրամադրված տվյալները չեն ապացուցում նրա պնդումների ճշմարտացիությունը, մենք ինքներս ենք իրականացնում այդ պնդումների ստուգումը։

Քանի որ մենք չենք կարող ստուգել բոլոր պնդումները, մենք ընտրում ենք ամենաարդիականն ու կարևորները։

Փաստերի ստուգման ենթակա նյութերի մեր ընտրությունը լայն է և հիմնված է հետևյալ չափանիշների վրա.

• Արդյոք հայտարարությունը սխալ կամ ապակողմնորոշո՞ղ է թվում։
• Արդյոք թեման արդիական է և հանրային հետաքրքրություն ներկայացնո՞ւմ է,
• Եթե սխալ է, ապա արդյոք կարո՞ղ է վնասել հանրությանը, ժողովրդավարությանը՝ խեղաթյուրելով հանրային կարծիքը։ Մենք չենք անդրադառնում լեզվի սայթաքումներին և աննշան սխալներին։
• Արդյոք հայտարարության մեջ կա՞ն փաստեր, որոնք ստուգելի են և արդյոք հնարավո՞ր է առանձնացնել դրանք: Մենք ԵՐԲԵՔ չենք ստուգում և չենք անդրադառնում կարծիքներին, կանխատեսումներին և հռետորաբանություններին։
• Արդյոք միջին վիճակագրական անձի հայտարարությունը կարդալուց կամ լսելուց հետո հարց կառաջանա՞ դրա ճշգրտության վերաբերյալ։
• Որքան է տարածվել տեղեկությունը։ Մենք ուսումնասիրում ենք՝ արդյոք հայտարարությունը, պնդումը տարածվել և վերատպվե՞լ է մեծ լսարան և տեսանելիություն ունեցող լրատվամիջոցների, ինչպես նաև սոցիալական մեդիաներոմ տարբեր անձանց և հարթակների կողմից։
• Հնարավոր տարածում. հնարավո՞ր է արդյոք տեղեկությունը հետագայում ավելի տարածվի կամ կրկնվի այլ անձնանց կողմից։ Մենք ուսումնասիրում ենք նաև, թե տեղեկությունը որքան արագ է տարածվում և առաջացնում փոխազդեցություն։

Ինչպես նշեցինք՝ մենք չենք անդրադառնում կարծիքներին և կանխատեսումներին։ Ստուգվող հայտարարությունը պետք է պարունակի որոշակի փաստեր կամ տեղեկություն, որի ճշգրտությունը կամ հավաստիությունը կարող է ստուգվել: Փաստեր պարունակող հայտարարությունների բազմաթիվ օրինակներ կան, բայց թվարկենք ամենատարածվածները․

• պատմական տվյալներ,
• համեմատություններ,
• օրինականություն,
• վիճակագրություն

Մեկ այլ բան, որ պետք է հիշել. հայտարարությունը ստուգելը պետք է լինի իրագործելի՝ խելամիտ ժամկետներում և մեզ համար հասանելի ռեսուրսներով: Բնականաբար, կլինեն հայտարարություններ, որոնք կցանկանայինք ստուգել, սակայն դրանց համար չունենք հասանելիություն և ռեսուրսներ:

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Քանի որ #CivilNetCheck-ի առաքելությունն է նվազեցնել ստի, կեղծ լուրերի և մանիպուլյացիների տարածումը և պայքարը ապատեղեկատվության դեմ, ժամանակ առ ժամանակ մենք ստիպված ենք լինում անդրադառնալ նաև լրատվամիջոցներին և նրանց կողմից տարածվող կեղծ լուրերին։

#CivilNetCheck-ի համար ոսկե կանոն է՝ եթե կեղծ լուրը չի ստացել մեծ տարածում ու ուշադրություն, ապա ինքներս երբևէ չենք գրում դրա մասին, որպեսզի այդպիսով չնպաստենք կեղծ լուրերի տարածմանը։ Թիմի ուշադրության կենտրոնում են այն հարցերն ու թեմաները, որոնք կարևոր են հանրության համար։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Քանի որ հատկապես վերջին տարիներին սոցիալական ցանցերը մեծ տարածում են գտել հանրության շրջանում և շատերի համար հանդիսանում են տեղեկատվության հիմնական աղբյուր, ապա #CivilNetCheck-ը մշտադիտարկում է նաև դրանք՝ փորձելով բացահայտել լայնարագ տարածվող կեղծ գրառումներն ու նյութերը։ Սոցիալական ցանցերի դեպքում ևս անդրադարձ է կատարվում այն գրառումներին և հրապարակումներին, որոնք մեծ տարածում և շրջանառություն են գտել, քննարկման առարկա են։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

#CivilNetCheck-ի համար կարևոր է նաև օգնել հանրությանը հաշվետու պահել կառավարությանը, իշխանություններին, պետական մարմիններին, պաշտոնյաներին և քաղաքական ուժերին։ Այս բոլոր անձինք ու կառույցները պարբերաբար հանդես են գալիս խոստումներով։

Մենք հավաքագրում ենք ինչպես նախընտրական քարոզարշավի շրջանում հնչեցված խոստումներ, այնպես էլ ուսումնասիրում ենք կառավարության, համայնքների ծրագրերը, հետևում ենք քաղաքական գործիչների, նախարարների և այլ պաշտոնյաների հայրատարարություններին, հարցազրույցներին, մամլո ասուլիսներին, գրառումներին և այլն։

#CivilNetCheck-ն անդրադառնում է միայն այն խոստումներին, որոնք չափելի են ու ստուգելի։

Մեր խոստմնացույցի միջոցով գնահատում ենք՝ արդյոք այս կամ այն խոստումը իրականացվել է, թե ոչ, կամ ինչ փուլում է գտնվում։ Այն ունի չորս սանդղակ։

Կատարվել է. այս վարկանիշը տրվում է այն դեպքում, երբ սկզբնական խոստումը հիմնականում կամ ամբողջությամբ կատարվել է։

Ընթացքում է. սա ցույց է տալիս, որ խոստումի իրականացման ուղղությամբ քայլեր են կատարվում։

Չի կատարվել. խոստումն այսպես է գնահատվում, եթե այն չի իրագործվել կամ կատարված քայլերն այն իրականացնելու ուղղությամբ աննշան են։

Անորոշ. երբ անհնար է որևէ տեղեկատվություն գտնել խոստման կատարման ուղղությամբ իրականացված քայլերի ուղղությամբ։

Խոստումների վարկանիշները կարող է փոխվել, եթե իրավիճակ փոխվի և քայլեր իրականացվեն այս կամ այն խոստումն իրականացնելու ուղղությամբ։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Փաստերի ստուգման գործընթացն ու գործիքները յուրաքանչյուր դեպքում կարող են տարբեր լինել։ Դա կարող է ներառել Google-ի և այլ փնտրման համակարգերում մանրակրկիտ որոնում, առցանց բաց աղբյուրների, ռեեստրների ուսումնասիրություն, հարցումներ, զանգեր, տարբեր գործիքների օգտագործում (հատկապես՝ նկարների և տեսանյութերի դեպքում), խորհրդատվություն տարբեր փորձագետների հետ և այլն։

#CivilNetCheck-ը հիմնվում է առաջնային աղբյուրների և բնօրինակ փաստաթղթերի վրա: Ուղղակիորեն օգտվում է պետական հաշվետվություններից, ակադեմիական ուսումնասիրություններից և այլ տվյալներից: Մեզ համար բավական չէ երկրորդ ձեռքից տվյալների և տեղեկատվության ստացումը։

Երբ կատարված հետաքննության արդյունքում պարզվում է, որ պնդումը կամ հայտարարությունը չի համապատասխանում իրականությանը՝ սխալ է, մանիպուլացնող, համատեքստից կտրված կամ կեղծ և համապատասխանում է փաստերի ստուգման ենթակա նյութերի մեր չափորոշիչներին, #CivilNetCheck-ը անդրադառնում է այդ պնդմանը՝ հոդվածի, տեսանյութի, ինֆոգրաֆիկայի կամ ֆեյսբուքյան գրառման տեսքով։ Նյութի ձևաչափի ընտրությունը կատարվում է խմբագիրների և լրագրողների համատեղ որոշմամբ։

Քանի որ #CivilNetCheck-ի համար թափանցիկ, անաչառ ու պատասխանատու լրագրությունը գործունեության հիմնական սկզբունքն է՝ մեր նյութերում ներկայացնում ենք նյութի աղբյուրները, կցում ենք վերլուծության բոլոր աղբյուրների հղումները, անհրաժեշտության դեպքում՝ նաև հարցումների պատասխաններն ու ձայնագրությունները։ Նպատակն այն է, որ ընթերցողը նույնպես ցանկության դեպքում ստուգի և համոզվի, որ հետաքննությունը և օգտագործված տվյալները ճշգրիտ են։ #CivilNetCheck-ը չի օգտագործում աղբյուրներ, որոնք անհնար է նույնականացնել։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Թափանցիկությունը կարևոր է ինչպես տեղեկատվություն ստանալու, այնպես էլ այն ներկայացնելու համար։ Թեև #CivilNetCheck-ի թիմը գործադրում է առավելագույն ջանքերը նյութերի ճշգրտությունն ապահովելու ուղղությամբ, սակայն սխալներից խուսափելն անհնար է։ Թիմը դրանք շտկում է արագ և հստակ: Չի թաքցնում և անում է առավելագույնը, որ ուղղումները հայտնվեն լրատվական նույն ցիկլում՝ ընդգծելով ուղղման փաստը:

Ընթերցողներն ու այլ անձինք մեր հոդվածներում սխալ նկատելու դեպքում կամ որևէ նյութի վիճարկման համար կարող են կապվել մեզ հետ էլեկտրոնային փոստի, ֆեյսբուքյան էջի և կամ ուղղակի զանգի միջոցով։ #CivilNetCheck-ը կվերանայի ներկայացված բոլոր դիտարկումները՝ հավաստիանալով, որ դրանք ճիշտ են, իսկ նյութում առկա սխալը կշտկի։

Եթե փաստերի ստուգումը պարունակում է էական, փաստական սխալ, մենք ուղղում ենք կատարում. հոդվածի վերևում տեղադրվում է զգուշացնող տեքստ՝ բացատրելով, թե ինչն է ուղղվել և ինչու: Այնուհետև ուղղումը կատարվում է հոդվածի տեքստում և անհրաժեշտության դեպքում արտացոլվում է նյութի վերնագրում և վճռում։ Հնարավոր է նաև առանձին հոդվածով նույն թեմայի անդրադարձ և բացատրություն։

#CivilNetCheck-ը՝ որպես Փաստեր ստուգողների միջազգային ցանցի անդամ (IFCN), առաջնորդվում է ցանցի սկզբունքներով, որոնք հասանելի են այստեղ։ 

Եթե կարծում եք, որ մենք խախտել ենք այդ սկզբունքները, հայտնե՛ք դրա մասին IFCN-ին՝ անցնելով այստեղ։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

#CivilNetCheck-ը ստուգված պնդումները գնահատում է մի շարք չափանիշներով։ Մենք ունենք ճշտաչափ, որն վճիռներ։

Ճիշտ– Վճիռը մատնանշում է, որ տվյալ պնդումն ամբողջությամբ ճշգրիտ է և էական բացթողումներ չկան։

Մեծամասամբ ճիշտ– Վճիռը մատնանշում է, որ տվյալ պնդումը ճշգրիտ է, սակայն կարիք կա պարզաբանման կամ լրացուցիչ տեղեկությունների

ՃիշտՈւսխալ – Վճիռը մատնանշում է, որ տվյալ պնդումն իր մեջ պարունակում է և՛ ճիշտ, և՛ սխալ տարրեր, հնարավոր չէ նկարագրել որևէ վճռով:

Առանց վճռի– Վճիռը մատնանշում է, որ առկա տվյալներն ու ապացույցները բավարար չեն պնդման ճշգրտության աստիճանը որոշելու համար։

Մեծամասամբ սխալ – Վճիռը մատնանշում է, որ պնդումը պարունակում է ճշմարտության տարրեր, սակայն առանցքային փաստերը, որոնք այլ տպավորություն կստեղծեին, բացակայում են։

Սխալ – Վճիռը մատնանշում է, որ պնդումն ամբողջությամբ սխալ է։

Մոլորեցնող (համատեքստից կտրված, կեղծված/փոփոխված) – Վճիռը մատնանշում է, որ իրական տեղեկությունը խեղաթյուրվել է՝ ճիշտ փաստերի վրա հիմնված մոլորեցնող փաստարկներով:

Անհիմն–  Վճիռը մատնանշում է, որ հրապարակված պնդումն ապացուցահեն չէ, չկան այն հիմնավորող փաստեր ու տվյալներ։

Հակասություն – Վճիռը մատնանշում է, որ պնդումը հակասում է նախկինում հնչած հայտարարություններին

Ֆեյք – Վճիռը մատնանշում է, որ բովանդակությունն ամբողջովին կեղծված է:

Ոզնի– Վճիռը մատնանշում է, որ բովանդակությունը ստեղծված է ծաղրական հնարքներով, սակայն դրա ծաղրական բնույթը ակնհայտ չէ:

Փչացած սկավառակ-այս վճիռը կայացվում է այն դեպքում, երբ գործիչները և լրատվամիջոցները տարածում են պնդումներ, որոնք արդեն ստուգվել և հերքվել են։

ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ – CIVILNET

Նկատի ունենալով, որ հաճախ ապատեղեկատվությունն ու սխալ տեղեկությունները մեծ տարածում են գտնում, քանի որ այդ թեմաների վերաբերյալ չկան փաստահեն ու ճշգրիտ նյութեր և անդրադարձեր, #CivilNetCheck-ը պատրաստում է նաև փաստահեն հոդվածներ, որոնք այս կամ այն հարցի վերաբերյալ տրամադրում են առավելագույն ճշգրիտ, վստահելի աղբյուրներից տեղեկատվություն։

ՍիվիլՆեթի խմբագրական անկախության կարևոր բաղկացուցիչներից է ֆինանսավորման թափանցիկությունն ու հաշվետվողականությունը։ ՍիվիլՆեթը հրապարակում է բոլոր աղբյուրներից ստացված իր ֆինանսավորման տեղեկատվությունը, այդ թվում՝ այն դրամաշնորհները, որոնք հատկացվել են հատուկ #CivilnetCheck բաժնի համար։ Դրամատուների հետ հարաբերություններում ՍիվիլՆեթը որևէ կերպ կաշկանդված չէ անդրադառնալու խնդրո առարկա որևէ թեմայի։