«Այսօր Անկարան բավական աշխուժացրել է իր հարաբերությունները Բեյրութի հետ և դրան որպես հակակշիռ՝ պետք է ակտիվանան Երևան-Բեյրութ հարաբերությունները»,- ասում է Շահան Գանտահարյանը:
2011թ. Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանի հրամանագրով, Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման և դատապարտման գործընթացը խթանելու և Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառումները համակարգելու նպատակով ստեղծվեց պետական հանձնաժողով՝ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի գլխավորությամբ: Նույն նպատակով գործող հանձնաժողով կա նաև Լիբանանում, որի կազմակերպչական կոմիտեի անդամ է Լիբանանի «Ազդակ» թերթի գլխավոր խմբագիր Շահան Գանտահարյանը: ՍիվիլՆեթին Գանտահարյանը պատմում է, թե ինչպես է պատկերացնում 100-րդ տարելիցի պատրաստությունը:
-Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի Լիբանանի կենտրոնական մարմինը համագաղութային ձևաչափով գործող մարմին է, որում ներկայացված են երեք ավանդական կուսակցությունների ներկայացուցիչները, առավել ևս՝ երեք հայկական համայնքների, հարևանությունների ներկայացուցիչները և Հայ բարեգործական ընդհանուր միությունը: Այսինքն՝ Լիբանանում գործող բոլոր հայկական ուժերի, կուսակցությունների և միությունների ներգրավվածությամբ գործող մարմին է: Մինչև 100-րդ տարելիցը, միջոցառումները ցուցադրական, ոգեկոչական և հրատարակչական են: Հանձնաժողովը ունի նաև ենթահանձնաժողովներ՝ երիտասարդական, միջմշակութային և ըստ միջոցառումների:
-Դա համագաղութային շրջանակո՞ւմ է:
-Այո, դրանում բոլորը ներկայացված են, այսինքն՝ հիմնական կազմակերպությունները ներկայացված են: Կա նաև համագործակցություն Հայաստանի պետական հանձնաժողովի հետ, և պատահական չէր, որ պետական հանձնաժողովի քարտուղարի առաջին աշխատանքային այցը Բեյրութ էր, որովհետև Բեյրութը համարվում է նաև համասփյուռքյան տարողություն ունեցող և՛ հոգևոր, և՛ քաղաքական կազմակերպությունների կենտրոն: Այնտեղ էր, որ ծրագրման, համագործակցության հիմնական խորհրդակցություններից և քննարկումներից հետո շոշափելի տեսք ստացան նաև միջոցառումները՝ ցուցահանդեսներ, համերգներ, ցույցեր, բողոքի ակցիաներ: Անցած տարի ապրիլի 24-ին ամբողջ Սփյուռքում աննախադեպ ծավալով ցույցեր տեղի ունեցան. Բեյրութում, օրինակ, 25 հազ. մարդ Թուրքիայի դեսպանատան առջև մեծ բողոքի ակցիա կազմակերպեց:
-Այդ ամենը ինչպիսի՞ առարկայական ազդեցություն կարող է ունենալ Թուրքիայի մերժողական դիրքորոշման վրա: Արդյոք կանխատեսվե՞լ են Թուրքիայի հնարավոր քայլերը կամ պատասխանները: Արդեն իսկ պետք է զգացված լինի, թե Թուրքիան ինչպես է հակազդելու գաղութներում, հատկապես՝ Ցեղասպանության անմիջական հետևանք հանդիսացող գաղութներում՝ Լիբանանում և Սիրիայում:
– Շատ հետաքրքիր երևույթ է, որ առ այսօր Ցեղասպանության հարցով Թուրքիայի դեսպանատունը որևէ հակազդեցություն չի դրսևորել այս բոլոր միջոցառումների, ակցիաների, ցույցերի ու հայտարարությունների նկատմամբ: Չմոռանանք, որ Լիբանանը արաբական միակ պետությունն է, որը խորհրդարանի երկու տարբեր որոշումներով, ամենախիստ բանաձևերով ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը: Բացի այդ՝ միջազգային հանրությունից պահանջել է ճանաչել և դատապարտել Հայոց ցեղասպանությունը: Այստեղ Թուրքիան ժխտողական քաղաքականություն վարելու շատ հող չունի: Համենայնդեպս, այդ անուղղակի միջոցները, որոնք կիրառվում են տարածաշրջանում և Լիբանանում, պետք է հաշվի առնենք: Անկարայի երկարաժամկետ ծրագրում, բնականաբար, թիրախավորված է նաև հայկական գործոնը, և տարածման ու ազդեցության գոտու ընդլայնման այս աշխատանքների տարբեր դրսևորումներում մենք պետք է հաշվի առնենք դա:
-Այդ գործողությունները կորդինացվո՞ւմ են Հայաստանի պետական համակարգի հետ, որևէ փոխհարաբերություն կա՞:
-Մենք համագործակցում ենք պետական հանձնաժողովի հետ՝ և՛ խորհրդակցության կարգով, և՛ որոշ ծրագրեր միասին իրականացնելու առումով՝ լինի շրջիկ ցուցահանդեսներ, համերգներ, թե գիտաժողովներ: Այդ բոլորի ծրագրման համար անցկացնում ենք համատեղ խորհրդակցություններ: Համագործակցում ենք նաև գործնական փուլի ընթացքում: Բայց ավելի երկարաժամկետ ծրագրերում, ես կարծում եմ, որ պետք է ակտիվացնել Երևան-Բեյրութ միջպետական հարաբերությունները: Այսօր Անկարան բավական աշխուժացրել է իր հարաբերությունները Բեյրութի հետ և դրան որպես հակակշիռ՝ պետք է ակտիվանան Երևան-Բեյրութ հարաբերությունները: Երկու պետությունների միջև արդեն իսկ բազմաթիվ պայմանագրեր կան կնքված, պարզապես պետք է դրանք կենդանացնել:
-Գործնական տեսք տալ այդ ամենին:
-Այո: Եվ այստեղ մենք առավելություն ունենք: Մենք ունենք կազմակերպված համայնք, որը կարող է կամուրջի դեր կատարել երկու երկրների միջև՝ իբրև լիբանանցի և իբրև ազգությամբ հայեր, որոնք կարող են սատար կանգնել, ինչը մեր հակառակորդը չունի այս պարագայում: Մենք այս հանգամանքը պետք է լիարժեք օգտագործենք:
-Ապրիլի 24-ը, ընդհանրապես, համարվում է համազգային ողբի օր: Չե՞ք կարծում, որ պետք է դուրս գալ այդ տիրույթից և այն վերածել ավելի առարկայական հակազդեցության ինչ-որ միջոցի՝ Ցեղասպանության ճանաչման գործում շեշտակի առաջընթաց ապահովելու համար:
– Մենք վաղուց արդեն համազգային ողբի հանգրվանից անցել ենք քաղաքական պահանջատիրության հանգրվանի, և կարծում եմ, որ ճանաչման աշխատանքներից բացի՝ 100-րդ տարելիցը պետք է կարևորվի և հատկանշվի՝ խնդիրը այլ հարթություն տեղափոխելով: Ես հավատացած եմ, որ մենք մինչև այդ, առնվազն, պետք է պատրաստենք իրավական հատուցման թղթապանակի ընդհանուր հայեցակարգ: Իրատես լինելու համար պետք է նշեմ, որ չեմ կարծում, որ թղթապանակը այս երկու տարվա ընթացքում ամբողջությամբ պատրաստ կլինի, բայց, առնվազն, հատուցման պահանջատիրության իրավական բաժինը՝ իր բոլոր ենթաբաժիններով՝ կալվածքներ, եկեղեցուն պատկանող գույք, տարածքներ, անձնական բնակարաններից մինչև հողային պահանջատիրության կոնսենսուս, պետք է լինի համահայկական տարողությամբ, որպեսզի ամբողջ հայությունը ներկայանա և՛ իբրև պետություն, և՛ իբրև հասարակություն, և՛ իբրև Սփյուռք: Այն պետք պատրաստ լինի մինչև 2015-ը: Եվ կարծում եմ, որ 100-րդ տարելիցը պետք է հատկանշվի այս հանգամանքով:
Զրուցել է Դերենիկ Մալխասյանը
Հարցազրույցը կարող եք դիտել այստեղ :
