Մենք պետք է փորձենք ցանկացած գործողության մեջ ստանալ առավելագույն արդյունք, այլ ոչ թե ինքնաբավարարվել՝ դրոշ վառելով: Լավ, վառեցինք դրոշը, ի՞նչ է դա տալիս:
Արդեն որպես ավանդույթ՝ յուրաքանչյուր ապրիլի 23-ի ՀՅԴ երիտասարդները Երևանի կենտրոնում իրականացնում են թուրքական դրոշ վառելու արարողություն և ջահերով շարժվում դեպի Ծիծեռնակաբերդ: Վերլուծաբան Արգիշտի Կիվիրյանի կարծիքով՝ նման ձևով դրոշ վառելն անընդունելի է: ՍիվիլՆեթի հետ զրույցում նա դա համեմատում է պայքարի պաղեստինյան միջոցի հետ՝ առավելագույն աղմուկ, նվազագույն արդյունք:
Ամեն ոք իրավունք ունի կատարել ցանկացած գործողություն և վառել ցանկացած դրոշ, դա իր իրավունքն է: Բայց եթե մենք նայում ենք քաղաքական տեսակետից, ապա այսպես բացատրեմ՝ արժանապատիվ ազգը նման ձևով չի ինքնահաստատվում: Ի՞նչ է ստանում հայ ժողովուրդը կամ Հայաստանի Հանրապետությունը՝ այդ դրոշը վառելով: Ես դա անվանում են պայքարի պաղեստինյան միջոց, որը առավելագույն աղմուկ է ապահովում, բայց արդյունքը լինում է նվազագույնը: Մենք պետք է փորձենք ցանկացած գործողության մեջ ստանալ առավելագույն արդյունք, այլ ոչ թե ինքնաբավարարվել՝ դրոշ վառելով: Լավ, վառեցինք դրոշը, ի՞նչ է դա տալիս:
Մարդկության պատմության ընթացքում պատերազմի ժամանակ հաղթանակած կողմը հենց գրավում էր հակառակորդի դրոշը, նա կարող էր իրեն թույլ տալ վառել հակառակորդի դրոշը, բայց ավելի շատ նրանք այդ դրոշները ցուցադրում էին թանգարաններում, որպեսզի մարդկանց ցույց տային ու ասեին՝ տեսեք՝ մենք գրավել ենք այս դրոշը և դրել ենք թանգարանում, որ բոլորը տեսնեն մեր հաղթանակի արդյունքը:
Երկրորդ աշխարհամարտից հետո խորհրդային զորքերը հավաքեցին Ֆաշիստական Գերմանիայի դրոշները և տարան ու Կրեմլի պատի տակ վառեցին: Դա այլ ակտ է: Այսինքն՝ դու գրավել ես այդ դրոշը և դնում ես թանգարանում կամ վառում ես: Մի տեղից թուրքական դրոշը ճարելը կամ նույն Թուրքիայից բերած կարմիր կտորից կարելն ու Երևանի հրապարակում անվտանգ վառելը այլ հարց է: Դա արժանապատիվ ազգի, արժանապատիվ պետության պահվածք չէ:
– Դուք նշեցիք թանգարանում պահելը: Մի օրինակ բերեմ. Ղարաբաղյան ազատամարտի ժամանակ այն ազատամարտիկները, որոնք մտել էին ադրբեջանաբնակ գյուղեր և այնտեղ շենքերի կամ տանկերի վրայից ադրբեջանական դրոշ էին վերցրել, այդ դրոշները մինչև հիմա իրենց տներում պահում են և ցույց տալիս:
– Ձեր ասածը ապացուցում է իմ ներկայացրած տեսակետը: Այսինքն՝ արժանապատիվ այդ զինվորները, հաղթելով հակառակորդին՝ ադրբեջանցիներին, պահում են այդ դրոշները, որպեսզի սերնդեսերունդ ցույց տան իրենց հաղթանակը, ուժը, և հենց այդ մոդելն է ընդունելի, հենց այդ մոդելով պետք է գնա զարգացումը: Ասենք թե` վաղը, օրինակ, հայ-թուրքական պատերազմ լինի, և հայկական կողմը գրավի դրոշներ, իհարկե՝ նա պետք է այդ դրոշները կա՛մ թանգարաններում պահի, կա՛մ վառի: Այդ ժամանակ նա կստանա վառելու իրավունքը, դրանով նա ցույց է տալիս աշխարհին, որ գրավել է ու կարող է դա իրեն թույլ տալ:
Հենց այդ արժանապատվության խնդիրն է, այլ ոչ թե այն, որ Երևանի կենտրոնում անվտանգ կերպով ցանկացած երեխա կարող 100 հատ դրոշ վառել: Դրանից ոչինչ չի փոխվում: Քաղաքական առումով էլ դա ոչինչ է: Մեկը վերլուծե՞լ է, թե քաղաքական առումով ինչ է տալիս այդ ակտը. ոչինչ: Այդ ակտի ողջ քաղաքական կապիտալը հավասար է զրոյի: Աշխարհը, կողքից նայելով, ի՞նչ է ասելու՝ անվտանգ Երևանում հայերը թուրքական դրո՞շ են վառում. դե թո՛ղ վառեն:
Թուրքիան էլ, իհարկե, աղմուկ է հանում, որ իր դրոշը վառում են: Բայց գլոբալ առումով դա ինչ է նրան խանգարում: Իրագործել է ցեղասպանություն, հայերին վտարել է իրենց հայրենիքից՝ Հայկական լեռնաշխարհից, և հիմա տիրում է այդ տարածքին: Թող հիմա հայերն էլ Երևանում իրենց համար դրոշ վառեն: Գլոբալ առումով նա դրանից չի տուժում: Այսինքն՝ խնդիրը հենց այստեղ է, որ նման գործողություններով փորձ է կատարվում իրական պայքարը փոխարինել ինչ-որ ինքնաբավարարման գործողություններով: Իրական պայքարը այլ է: Մարդկանց պետք է փորձել մղել իրական պայքարի, որպեսզի իրական արդյունք լինի, այլ ոչ թե նման վիրտուալ ձևով ինքնաբավարարվել:
-Հայ աշխարհը՝ Հայաստան, Արցախ, Սփյուռք, Ջավախք, խոսում է Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի մասին, որը երկու տարի անց կլրանա: Ենթադրենք 2015թ. ապրիլի 25. հետ՞ո:
– Դուք հարցադրումը շատ ճիշտ դրեցիք: Հետո-ն բխում է նրանից, որ հայ ազգը, ՀՀ-ն ընդհանրապես չեն պատկերացնում ստրատեգիա, թե ինչ են իրենք ուզում, որոնք են իրենց զարգացման ուղիները, քայլերը, որ քայլը ինչի կբերի: Հենց քաղաքական առումով է ստեղծվել ինչ-որ քաոս: Տեսեք՝ նույնիսկ ընկալման առումով ինչպիսի քաոս է ստեղծվել: Կարելի է մի քանի մոդելով դիտարկել: Վերջիվերջո պետք է հասկանալ, որ Ցեղասպանությունը հետևանք է, պատճառը եղել է դրանից դարեր առաջ հայկական պետականության կորուստը: Հայկական պետականությունը, կարելի է ասել, կործանվել է 1045թ.: Դրանից հետո մենք մեր բնօրրանում անկախ սուբյեկտ չէինք, սկսվեց ձուլումը, սկսվեց նվաստացումը, բռնաբարությունները, արդեն ճորտի կարգավիճակում էինք, և այդ կարգավիճակը բերեց նրան, որ դու անկարող եղար դիմադրել, ու քեզ ենթարկեցին ցեղասպանության: Այսինքն՝ ցեղասպանությունը պետականության կորստի հետևանք է:
Այսօրվա դրությամբ վերցնենք ՀՀ-ն. ո՞վ է ՀՀ-ն՝ հայկական նախկին պետությունների իրավահաջո՞րդ է, թե՞ ընդամենը Արաքսի այս ափին ձևավորված պետություն: Պետք է հասկանալ, որն է ՀՀ-ն: Այսօր ՀՀ-ն խուսափում է այդ հարցերին պատասխան տալուց: Եթե այսօրվա Հայաստանը իրեն հռչակում է նախկին հայկական պետությունների իրավահաջորդ, պարզ է, որ նա նախկին այդ պետության ժողովրդի և նրանց ժառանգների առաջ պետք է ստանձնի լիարժեք պատասխանատվություն բոլոր առումներով: Եթե այն ընդամենը այդ տարածքում հռչակված պետություն է, որն ընդամենը պարտավորություն ունի ՀՀ-ի 1991թ. ձեռք բերված քաղաքացիների առաջ, դա արդեն բացառապես այլ մոդել է: Դրա համար մենք ի սկզբանե պետք է ընտրենք մոդելը՝ ինչպիսի մոդելով պետք է զարգանանք:
Ինձ համար նախընտրելի և ընդունելի է միայն մեկ մոդել՝ ՀՀ-ն նախկին հայկական պետությունների իրավահաջորդն է և իրավունքներ ու պարտականություններ ունի Հայաստանի նախկին պետությունների ժողովուրդների առաջ: Օրինակ՝ եթե մենք սիրիահայերի խնդրին նայում ենք իմ ասած մոդելի տեսակետով, ուրեմն ՀՀ-ն պարտավոր է լիարժեք կերպով ընդունել և պաշտպանել նրանց, որովհետև այդ ժամանակ ներկայիս ՀՀ-ն, անկախ իր սահմաններից, դառնում է բոլոր հայերի վերադարձի օրրանը, այսինքն, այդ մոդելի տեսակետից, նախկին հայկական պետությունների ցանկացած հայ իրավունք ունի վերադառնալ: Այսինքն՝ լիարժեք գործում են բոլոր սխեմաները: Իսկ մյուս պարագայում օդից կախվում է ամեն ինչ:
Զրուցել է Թաթուլ Հակոբյանը
Հարցազրույցն ամբողջությամբ կարող եք դիտել այստեղ:
