Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացում կարելի է սպասել անակնկալներ և անգամ ճակատագրական զարգացումներ, բայց ոչ երեբեք վերջնական կարգավորում: Այն, որ պատերազմի հավանականությունը մեծ է, չի ժխտվում նույնիսկ պաշտոնական մակարդակով: Միևնույն ժամանակ, հակամարտության կարգավորման բանակցային գործընթացը ոչ մի կերպ չի վերահսկվում, որի անհրաժեշտության մասին այդքան ինտենսիվորեն խոսում էր/է հատկապես ռուսական կողմը:
Սակայն Սերժ Սրագսյանը ապրիլյան պատերազմից հետո ամեն գնով խուսափում է նստել բանակցային սեղանի շուրջ: Պատճառը, հավանաբար, սեղանին արդեն իսկ դրված հակամարտության կարգավորման առաջարկներն են, որոնք չեն բխում Հայաստանի շահերից:
Քանր որ Սարգսյանը ներքին ու արտաքին ազդեցիկ ռեսուրս չունի բանակցային գործընթացը հայանպաստ հունի մեջ դնելու, մնում է միայն նեղացածի կեցվածքով դիմել հնարավոր բոլոր միջոցներին գործընթացը վիժեցնելու համար:
Նորություն չէ, որ քառօրյա պատերազմից հետո Ռուսաստանը կարգավորման գործընթացը ակտիվացնելու ամենաշահագրգիռ կողմն է: Եվ հենց նա է նորացված առաջարկների հեղինակը:
Սերժ Սարգսյանին չի հաջողվում բանակցային սեղանի շուրջ հավուր պատշաճի ներկայացնել ու շարադրել հայկական կողմի շահերն ու պահանջները: Բանակցային սեղանից փախուստն այս փուլում Սերժ Սարգսյանի միակ մարտավարական քայլն է: Ու այդ քայլը հիմնավորելու համար Սերժ Սարգսյանը դիմում է տարատեսակ մանր ու միջին խորամանկությունների:
Նախ, ապրիլի 23-ին Bloomberg գործակալությանը տված հարցազրույցում նա հայտարարեց, թե այս փուլում՝ առանց անվտանգության երաշխքիների, խելամիտ չէ Ադրբեջանի հետ տարածքների շուրջ խաղաղ բանակցություններին վերադառնալը:
Այնուհետև, ապրիլի 28-ին՝ Հանրապետական կուսակցության գործադիր մարմնի նիստում, ՀՀԿ առաջնորդը բանակցություններին մասնակցելու երեք պայման է առաջ քաշել՝ հետաքննության մեխանիզմների ներդրում, հասցեական հայտարարություններ, երաշխիքներ, որ Ադրբեջանը չի գնա նոր ագրեսիայի և ահաբեկչության Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի նկատմամբ:
Սարգսյանն ասել է, որ ինքը միայն այս պահանջների բավարարման դեպքում կգնա բանակցությունների: Պայմանների բովանդակությունից ակնհայտ է, որ դրանք ուղղակի հնարավոր չէ բավարարել, և դրանք պարզապես գործիք են բանակցությունների սեղանից հնարավորինս հեռու մնալու համար:
Հավանաբար այդ միջոցները բավարար չհամարելով՝ Սերժ Սարգսյանը դիմել է ծայրահեղական քայլի՝ շրջանառության մեջ դնելով Ղարաբաղի ճանաչման մասին պատգամավորներ Զարուհի Փոստանջյանի և Հրանտ Բագրատյանի ներկայացրած օրինագիծը: Կառավարությունը մայիսի 5-ի նիստում հավանություն տվեց այդ օրենքի նախագծին:
Դրանից մեկ օր առաջ Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովը նախաձեռնության հետ կապված բառացի հայտարարել էր.
«Ինչ վերաբերում է Լեռնային Ղարաբաղի անկախության ճանաչումը քննարկելուն: Չէ՞ որ դա Հայաստանը չի քննարկում: Դա երկու պատգամավորների առաջարկություն է: Եվ Հայաստանի կառավարությունը, ըստ իրենց օրենքի, ինչպես նրանք բացատրել են բոլորին՝ հանգստացնելով կրքերը, պետք է եզրակացություն տա այդ օրինագծի վերաբերյալ: Ես այժմ ահազանգ չէի հնչեցնի, և խուճապ պետք չէ»:
Այս կերպ Սերժ Սարգսյանը պատասխանում է Լավրովին: Հասկանալի է, որ հավանության արժանացած նախագիծը օրենք դառնալու համար դեռ երկար ճանապարհ պետք է անցնի, սակայն այս փոխհրաձգությունը ցույց է տալիս հարաբերությունների այն ցածր մակարդակը, որ այսօր կա Ռուսաստանի և Հայաստանի իշխանությունների միջև:
Ավելի ու ավելի ակնհայտ է դառնում, որ պաշտոնական Մոսկվայի և Երևանի միջև առաջացած անջրպետը խորանում է: Պաշտոնական Երևանը չի կարողանում լեզու գտնել ռուսական իշխանությունների հետ: Գոնե այս փուլում Սերժ Սարգսյանը Հայաստանի՝ Ռուսաստանի հետ խոսելու միջոց է ընտրել շանտաժն ու սադրանքը: Թե որքանով արդյունավետ կլինի ռազմավարական դաշնակցի հետ խոսելու ու պայմանավորվելու Սարգսյանի ընտրած մարատավարությունը, կերևա առաջիկայում՝ հավանաբար հայ-ադրբեջանական առաջնագծում:
