ԲՀԿ-ն, «Հայկական վերածնունդն» ու ԳԱԼԱ-ն համատեղ հայտարարություն են ստորագրել Գյումրիի ՏԻՄ ընտրությունների վերաբերյալ

«Բարգավաճ Հայաստան», «Հայկական վերածնունդ» և ԳԱԼԱ կուսակցությունները հոկտեմբերի 6-ին համատեղ հայտարարություն են ստորագրել Գյումրիի ՏԻՄ ընտրությունների վերաբերյալ։ Հայտարարության մեջ կուսակցությունները նշում են՝ հիմքեր ունեն կարծելու, որ փորձ է արվում իրենց օգտին տրված քվեների փաստացի արդյունքը նենգափոխել հօգուտ «Բալասանյան» դաշինքի։ Նրանք նշում են, որ եթե որոշում կայացվի «ընտրությունների վերջնական արդունքներն ապօրինաբար կազմել», իրենք այդ որոշումը վիճարկելու են ՀՀ և եվրոպական բոլոր հնարավոր դատական ատյաններում։ Կուսակցությունները հայտարարում են նաև, որ մանդատների ապօրինի բաշխման դեպքում իրենց ցուցակներով ավագանու անդամ հայտարարված անձինք բոյկոտելու են Գյումրու ավագանու բոլոր նիստերը մինչև դատական վերջին ատյանի հնարավորությունների սպառումը։ «Բարգավաճ Հայաստան», «Հայկական վերածնունդ» և ԳԱԼԱ կուսակցությունների հայտարարությունն ամբողջությամբ ներկայացված է ստորև։

Վերլուծելով Գյումրու ավագանու 2016թ. հոկտեմբերի 2-ի ընտրությունների ընթացքը և հետընտրական զարգացումները, անհրաժեշտ ենք համարում մեր միացյալ դիրքորոշումը ներկայացնել հանրությանը, ընտրողներին և ՀՀ իշխանություններին:

Ա.

Ընտրություններն անցել են բազմաթիվ և տարաբնույթ ընտրախախտումներով, մասնավորաբար, վարչական ռեսուրս է օգտագործվել հօգուտ գործող քաղաքապետի և «Բալասանյան» դաշինքի, բազմաթիվ տեղամասերի հարակից տարածքներում կիրառվել է ընտրակաշառքը, եղել են ընտրողների փոխադրումներ ընտրատեղամասեր, քողարկված ճնշումներ ընտրողների վրա, շուրջ 10.000 քաղաքացու առանց հասցեների ID քարտերով քվեարկություն, քվեարկած քվեաթերթիկների նկարահանում, տեղամասերում դիտորդների և վստահված անձանց նկատմամբ կիրառվել են տարաբնույթ ճնշումներ և իրավունքների սահմանափակումներ: Դիտորդական կազմակերպությունների հայտարարություններում և ԶԼՄ հաղորդագրություններում բազմաթիվ վկայություններ կան այս մասին:

Բ.

Վերջին օրերին ԿԸՀ նախագահ Տ. Մուկուչյանը, «Բալասանյան» դաշինքը և ՀՀԿ մի քանի ներկայացուցիչներ հետևողականորեն հրապարակային պնդումներ են անում այն մասին, թե Գյումրու ավագանու ընտրությունների արդյունքում ստացված քվեների և մանդատների հաշվարկի հիման վրա 33 տեղերից 17-ը հատկացվելու է «Բալասանյան» դաշինքին (ՀՀԿ և ՀՔԴՄ կուսակցություններ): Այս հայտարարություններով նրանք փորձում են հանրային կարծիք ձևավորել, թե օրենքի ճշմարիտ մեկանաբանություն են անում, և ըստ այդմ, իբր «Բալասանյան» դաշինքը պետք է ստանա մանդատների կեսից ավելին, ինչով անուղղակի ճնշում են գործադրում թիվ 34 Ընտրատարածքային ընտրական հանձնաժողովի վրա:

Գ.

ՀՀ օրենսդրությամբ Գյումրու ավագանու ընտրությունների արդյունքներն ամփոփում և հրապարակում է ընտրատարածքային հանձնաժողովը: Տ. Մուկուչյանի այս պնդումների հիմքում ՀՀ ընտրական օրենսգրքի 141-րդ հոդվածի կեղծ և կամայական մեկնաբանություններն են, որոնցով հոդվածի 4-րդ մասում բերված մանդատների բաշխման հստակ ձևակերպումները ստորադասվում են մանվածապատ և անորոշ ձևակերպմամբ 5-րդ մասին: Մասնավորաբար, մեզ միանգամայն հասկանալի կերպով ԸՕ 141-րդ հոդվածի 4-րդ մասով, ավագանու 33 մանդատները հստակ բաշխվում են հետևյալ կերպ. 15 մանդատ «Բալասանյան» դաշինքին, 9 մանդատ՝ ԲՀԿ-ին, 5 մանդատ՝ ՀՎԿ-ին և 4 մանդատ՝ ԳԱԼԱ-ին: ԿԸՀ նախագահ Տ.Մուկուչյանը, անտեսելով այս բաշխումը, ԸՕ 141 հոդվածի 5-րդ մասով հայտարարում է, թե մանդատների «բացարձակ մեծամասնությունը» պետք է տրվի «Բալասանյան» դաշինքին, իսկ «մնացածը պիտի բաշխվի մյուս կուսակցություններին», որոնք հաղթահարել են 6 տոկոսի շեմը: Ոչ Մուկուչյանը, և ոչ այլ մեկը իշխանական կուսակցությունից չի կարողանում հոդաբաշխ կերպով բացատրել, թե որ կուսակցություններից են վերցվելու առնվազն 2 մանդատ՝ «Բալասանյան» դաշինքին հատկացնելու համար: Չեն կարողանում բացատրել նաև, թե ինչու պիտի 141 հոդվածի 4-րդ մասը ստորադասվի 5-րդ մասին: Ավելին, «Բալասանյան» դաշինքն օրենքի անկատարության և կամայական մեկնաբանության արդյունքում «օդից» ստանում է 2 մանդատ, իսկ ԳԱԼԱ-ն, ՀՎԿ-ն և ԲՀԿ-ն կորցնելու են ժողովրդի իրական քվեներով ստացած մանդատները: Աբսուրդ է, երբ մեկ քաղաքական ուժը վաստակում է ժողովրդի վստահության քվեն, մյուսը՝ ստանում «օդից»: Ակնհայտ է, որ կոպտորեն խախտվում է ՀՀ Սահմանադրությունը՝ մասնավորապես Սահմանադրության 2-րդ անփոփոխ հոդվածը. այսինքն, ժողովուրդը զրկվում է իր տված վստահության քվեով իշխանություն ձևավորելու իրավունքից: Գյումրեցիների 2/3-րդի հակառակ դիրքորոշման պայմաններում, իշխանությունները փորձում են 1/3-րդի ձայների հիման վրա՝ այն էլ կեղծված ընտրությունների արդյունքում, նշանակել Գյումրու քաղաքապետ:

Դ.

Օրենքը չի սահմանում, թե ինչ է նշանակում «մանդատների բացարձակ մեծամասություն», և երբ սահմանված չէ, ապա ինչ հիմքով է Մուկուչյանը պնդում, թե դա 33 մանդատից միայն 17-ն է, և ոչ 18-ը, 20-ը կամ 30-ը: Սրա հետ մեկտեղ, օրենքի 141-րդ հոդվածի 5-րդ մասով սահմանված է, որ «Մնացած մանդատները բաշխվում են մանդատների բաշխմանը մասնակցելու իրավունք ստացած մյուս կուսակցությունների (կուսակցությունների դաշինքների) ընտրական ցուցակների միջև», սակայն չի բացատրվում, թե ինչ սկզբունքով են դրանք բաշխվելու մնացած կուսակցությունների միջև: Այսպիսով, ստացվում է, որ մանդատների բաշխման մասին, բացի օրենքի 141-րդ հոդվածի հստակ ձևակերպված 4-րդ մասի պահանջների կոպիտ խախտումը, իշխանությունը պատրաստվում է օրենքում չսահմանված կարգով որոշել, թե (1) որքան է մանդատների փոքր մասը և (2) նույնքան անհասկանալի կարգով՝ այդ մանդատները բաշխել ԲՀԿ-ին, ՀՎԿ-ին և ԳԱԼԱ կուսակցությանը:

Ե.

Այսպիսով, հիմքեր ունենք կարծելու, որ փորձ է արվում մեր կուսակցությունների օգտին տրված քվեների (նախնական արդյունքներով ընդհանուր առմամբ 18.439 քվե) փաստացի արդյունքը նենգափոխել հօգուտ ՀՀԿ և ՀՔԴՄ կազմած «Բալասանյան» դաշինքի (14.987)՝ քաղաքային ավագանին և գործադիր իշխանությունն իր ենթակայության տակ պահելու և պահպանելու համար:

Զ.

Իշխանությունները պարտավոր են ընդունել, որ հարկատուների միջոցներով մշակել և ընդունել են բազմաթիվ տարընթերցումների և թյուրըմբռնումների տեղիք տվող ընտրական օրենսգիրք, որը փաստացի իշխանություն ունեցողներին հնարավորություն է տալիս կամայական և անհիմն մեկնաբանությունների ենթարկել այն, մանդատների բաշխումն իրականացնել ոչ թե արդարության, օրինականության, այլ քմահաճության սկզբունքով կամ ըստ քաղաքական պատվերի: Երևանի ավագանու 2009թ. և 2013թ. ընտրությունների ժամանակ գործել է նույն կարգը, սակայն այս խնդիրը չի ծագել, որովհետև իշխող կուսակցությունը տարել է քվեների գրեթե երկու երրորդը: Ստեղծված իրադրությունը փաստացի ընտրական ճգնաժամ է, որի լուծման բանալին իշխանությունների ձեռքում է: Միաժամանակ, ստեղծված այս իրադրությունը ևս մեկ անգամ ցույց է տալիս այսպես կոչվող «40 և ավելի տոկոսով» մեծամասնություն դառնալու կամ «բոնուսային» կոչվող մոտեցման խիստ խոցելի ու անարդար կողմը, որը ՀՀ իշխանություններն աներևակայելի համառությամբ ներմուծել են ընտրական համակարգ:

Է.

Անընդունելի և դատապարտելի համարելով օրենքի թերությունները և հակասությունները իշխանության թեկնածուի, այլ ոչ թե արդարության օգտին մեկնաբանելու փորձերը, հայտարարում ենք, որ ստեղծված իրադրությունն էլ ավելի չբարդացնելու և Գյումրի քաղաքում օրինական իշխանություն ունենալու համար, թիվ 34 ընտրատարածքային հանձնաժողովը և ԿԸՀ-ն պարտավոր են հետևել օրենքի պահանջին և մանդատները բաշխել ըստ հստակ ձևակերպված 141-րդ հոդվածի 4-րդ մասի, պարտավոր է անտեսել ԿԸՀ նախագահի հրապարակային պնդումները հակառակի մասին, իսկ ԿԸՀ նախագահը պարտավոր է զսպել օրենքներն էկզոտիկ և զվարճալի կերպով մեկնաբանելու իր բուռն տենչը, դադարեցնել ճնշումներն ընտրատարածքային հանձնաժողովի վրա:

Ամփոփելով ստեղծված իրադրությունը, մենք հայտարարում ենք հետևյալը.

1.Եթե թիվ 34 Ընտրատարածքային հանձնաժողովը որոշում կայացնի Գյումրու ավագանու ընտրությունների վերջնական արդունքներն ապօրինաբար կազմել և հրապարակել ԿԸՀ նախագահ Տ.Մուկուչյանի հրապարակային թելադրանքով, մենք այդ որոշումը վիճարկելու ենք ՀՀ և եվրոպական բոլոր հնարավոր դատական ատյաններում և պայքարելու ենք արդար վճռի համար նաև այլ եղանակներով:

2.Մանդատների ապօրինի բաշխման դեպքում մեր ցուցակներով ավագանու անդամ հայտարարված անձինք բոյկոտելու են Գյումրու ավագանու բոլոր նիստերը մինչև դատական վերջին ատյանի հնարավորությունների սպառումը: Նրանք չեն մասնակցելու «ավագանու նիստ» կոչվող միջոցառումներին, եթե ավագանու կազմը ձևավորվելու է Տ. Մուկուչյանի անօրինական հրահանգներով:

3.Հնարավոր դատական ատյաններում խնդրի կարգավորման միջոցները սպառելուց հետո մեր դիրքորոշման կամ գործողությունների մասին հանդես կգանք նոր հայտարարությամբ:

Շնորհակալություն հայտնելով մեզ իրենց քվեն տված բոլոր գյումրեցիներին, ակնկալում ենք, որ նրանք ըմբռնումով և քաջալերանքով կմոտենան մեր այս դիրքորոշմանը, որովհետև մենք այսպիսով, օրինական եղանակով թույլ չենք տալիս կողոպտել Ձեր քվեները: Իշխանությունը մեզ այլ ճանապարհ չի թողել:

***

Հոկտեմբերի 2-ին Գյումրիում կայացած ՏԻՄ ընտրություններում մրցում էր 11 քաղաքական ուժ (10 կուսակցություն և մեկ դաշինք)։ Նախնական արդյունքների համաձայն՝ առաջին տեղը զբաղեցրել է Բալասանյան դաշինքը, որը ստացել է 14 987 ձայն (34.75%): Երկրորդ տեղում «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունն է՝ 9344 ձայնով (21.66%), երրորդում՝ «Հայկական վերածնունդը»՝ 4578 ձայնով (10.62%): Չորրորդ տեղում «Գալա» կուսակցությունն է՝ 4517 ձայնով (10.47%)։

Մյուս կուսակցությունները չեն հաղթահարել վեց տոկոս անցողիկ շեմը։ «Գյումրեցու ոգի» կուսակցությունը ստացել է 2475 ձայն (5․74%), «Համախմբումը»՝ 2469 ձայն (5.72%), Հայ հեղափոխական դաշնակցությունը՝ 2313 ձայն (5.36%), «Ալյանսը»՝ 774 ձայն (1.79%), «Քաղաքացիական պայմանագիրը»՝ 638 ձայն (1.48%), «Գործարար» կուսակցությունը՝ 556 ձայն (1.29%), Հայ ազգային կոնգրեսը՝ 417 ձայն (1.09%)։