Վարչապետ Կարեն Կարապետյանն այսօր Ազգային ժողովում ներկայացրեց կառավարության ծրագիրը։ Ծրագիրը ներկայացնելուց հետո նա պատասխանեց պատգամավորների հարցերին։ ՍիվիլՆեթն առանձնացրել է մի քանի ուշագրավ հարցուպատասխան։
ՀԱԿ խմբակցության պատգամավոր Նիկոլ Փաշինյանը վարչապետ Կարեն Կարապետյանից հետաքրքրվեց, թե նա ինչ վերաբերմունք ունի Սերժ Սարգսյանի նկատմամբ:
– Ինչո՞ւ եմ հարցը տալիս, որովհետև մենք սովոր ենք, որ էստեղ վարչապետները ծրագրերը ներկայացնելիս հղում են անում Սերժ Սարգսյանի նախընտրական ծրագրերին, մի քանի անգամ անունը հիշատակում են։ Դուք մտածում եք, որ Սերժ Սարգսյանը գլխովին ձախողե՞լ է իր նախընտրական ծրագիրը, գուցե էդ պատճառով կամ գուցե մտածում եք, որ ձեր և իր անվան կապվելը կարող է վարկաբեկիչ նշանակությո՞ւն ունենալ ձեր կառավարության վրա։ Դուք ընդհանրապես ի՞նչ եք մտածում՝ Սերժ Սարգսյանը,- քանի որ իր երկրորդ ժամկետը արդեն լրանում է,- պետք է մանրից իրերը հավաքի՞ և իշխանության ժառանգականության հարցե՞րը լուծի, և էդ կոնտեքստում ձեր դերակատարումը ինչպե՞ս եք պատկերացնում։ Եվ ընդհանրապես, ձեր կառավարության անդամները ո՞ւմ են համարում իրենց առաջնորդ ղեկավար՝ ձե՞զ, թե՞ Սերժ Սարգսյանին,- հարցրեց Փաշինյանը։
Վարչապետի պատասխանը լակոնիկ էր․
– Սերժ Սարգսյանին վերաբերվում եմ շատ հարգալից։ Կառավարության անդամները ինձ ո՞նց են վերաբերվում, իրենց հարցրեք։ Շարունակակա՞ն են Սերժ Սարգսյանի ծրագրերը, թե՞ ոչ՝ այո։ Ինձ հրավիրել է վարչապետ աշխատելու Սերժ Սարգսյանը։
Փաշինյանի հաջորդ հարցը վերաբերում էր մենաշնորհներին․
– Դուք ասում եք, թե մոնոպոլիաները միշտ չէ, որ վատ են, կարևոր է, թե դրանք ինչպես են ձևավորվել։ Հիմա, օրինակ, Սամվել Ալեքսանյանի շաքարային մոնոպոլիան, օրինակա՞ն է ձևավորվել, թե՞ ոչ օրինական, ճի՞շտ, թե՞ սխալ ճանապարհով։ Միհրան Պողոսյանի անվան հետ կապվող բանանի ներկրման մենաշնորհը օրինակա՞ն է, թե՞ օրինական չէ։ Սերժ Սարգսյանի փեսա Միքայել Մինասյանը հեռուստատեսային մեդիադաշտում ունի գերիշխող դիրք։ Հիմա դա օրինակա՞ն է, թե՞ օրինական չէ։ Էդտեղ դուք ձեզ անելիք տեսնո՞ւմ եք, թե՞ ոչ։
Վարչապետի պատասխանը այս հարցին նույնպես հակիրճ էր։ Նա բավարարվեց՝ ասելով, որ խաղի կանոնները լինելու են բոլորի համար նույնական։
Փաշինյանի հաջորդ հարցը վերաբերում էր Կարեն Կարապետյանին վարչապետ նշանակելու նպատակահարմարությանը։
– Երբ ձեզ նշանակել էին վարչապետ, ես կարդում էի, որ պատգամավորներն ասում էին՝ Կարեն Կարապետյանը լավ կառավարիչ է, լավ մենեջեր է։ «ՀայՌուսգազարդ» ընկերության կառավարման ընթացքում ձեր ընկերությունը, օրինակ, 2009թ․ մոտավորապես ունեցել է 2%-ից ավել գերնորմատիվային կորուստ, այսինքն՝ մոտավորապես տարին 4 մլն դոլարի գազ անհետ կորել է, ոչ մեկ չգիտի դրա տեղը։ Եթե այս թիվը դնենք 10 տարվա կտրվածքով, մոտավորապես մի 40 մլն դոլարի մասին է խոսքը, ընդ որում՝ այդ թիվը չի պակասել։ Հիմա սա լավ կառավարման մասին վկայո՞ւմ է, թե՞ ոչ։
Կարապետյանն ի պատասխան, ասաց, որ ինքը շատ հպարտ է, որ կառավարել է այդ ընկերությունը։
– Ինֆորմացիայի համար՝ այդ ընկերությունը 1 մլրդ դոլար ներդրում է կատարել Հայաստանում, Հայաստանն ամենագազիֆիկացված երկիրն է աշխարհում՝ 94 տոկոս, երբ գազ չունեցող երկրների համար 37-38 տոկոսը բավականին բարձր երազանք է՝ անվտանգության առումով, դիվիերսիֆիկացիայի առումով, 5-րդ բլոկի առումով։ Ինչ վերաբերում է գերնորմատիվային կորուստներին, ապա այնտեղ այդ ընկերությունը և մեր ռեգուլյատորը [ՀԾԿՀ – խմբ․] ունեն կոնֆլիկտ։ Կոֆլիկտը հետևյալն է․ այն նորմատիվը, որով հաշվարկվում է, «Գազպրոմ Արմենիայի» կորուստը դրանից ցածր է, բայց այն տոկոսը, որը դրված է սակագնի մեջ, դրանից բարձր է։ Ես հիմա չեմ հիշում, բայց նորմատիվը հաշվարկված այդ թվից բարձր է։ Նորմատիվը շատ խիստ կախված է հետևյալից։ Ունենք բավականին մեծ ցանց և ունենք որոշակի սպառման ոչ մեծ ծավալներ։ Այդ ցանցը 7-8 մլրդ խմ գազի հնարավորություն ունի տեղափոխելու։ Երբ որ հայտարարում 1․6 մլրդ է, և 34, թե 37 տոկոս քո սպառման բնակչությունն է, որի մեջ ամենամեծ կորուստն է, այդ նորմատիվը հաշվարկելի է, և այնտեղ գերնորմատիվային կորուստ սակագնի առումով կա, իսկ նորմատիվի առումով՝ չկա,- ասաց Կարապետյանը։
Կոռուպցիա, անորսալի ստվեր
Պատգամավորների մյուս հարցերը նույնպես վերաբերում էին կոռուպցիային, մենաշնորհներին և ստվերին։ «Ժառանգություն» խմբակցությունից Խաչատուր Քոքոբելյանը խոսեց պետությունը կեղեքող ստվերային տնտեսության, մենաշնորհների ու կոռուպցիայի մասին՝ դժգոհելով, որ կառավարության ծրագրում արտահայտված չեն մեխանիզմները և գործիքները, որոնք կիրառվելու են երկրում առկա արատավոր արմատացած խնդիրները լուծելու համար։
– Դուք բազմաթիվ անգամ խոսել եք ստվերի մասին և նշել, որ առանց ստվերի և մենաշնորհների դեմ արդյունավետ պայքարի, առաջընթաց հնարավոր չէ ապահովել։ Ամբողջությամբ համաձայնելով՝ հետաքրքիր է, թե ինչու պայքարի մեխանիզմները արտացոլված չեն փաստաթղթում։ Իհարկե, դժվար է քաղաքական փաստաթղթում ներառել թվեր և պաշտոնապես ընդունել, որ Հայաստանում կա մեծածավալ ստվեր, սակայն այդ համարձակ մոտեցումները մենք ակնկալում էինք,- հայտարարեց Քոքոբելյանը։
Վարչապետն ասաց, որ իր ներկայացրած ծրագրի հիմնական մասը հենց դրա մասին է։
-Երբ ասում ենք արդար, պարզ, մրցունակ, հավասար պայմաններ, ապա այդ պայմաններում գերիշխող մոնոպոլիաները կա՛մ կայանում են օբյեկտիվորեն, կա՛մ չեն կայանում։ Երբ ասում ենք, որ օրինապահ բիզնեսմենը պետք է իրեն զգա ապահովված, իսկ ոչ օրինապահը՝ ոչ, հենց դա նկատի ունենք։ Մանրամասն ներկայացնելը, կարծում եմ, կլիներ անտրամաբանական և ծավալուն, սակայն եթե կան առաջարկներ, մենք դրանք կլսենք,- ասաց Կարեն Կարապետյանը։
Մոնոպոլիայի և ստվերի մասին հարց ուղղեց նաև ԲՀԿ խմբակցության ղեկավար Նաիրա Զոհրաբյանը։
– Ստվերը և մոնոպոլիստներն ունեն անուն, ազգանուն, հստակ հասցե։ Տպավորություն կա, որ Հայաստանում ստվերը, կոռուպցիան և մենաշնորհը անորսալի Ջոն են, և մենք չգիտենք, թե դրանք որտեղ են։ Մի քանի մենաշնորհներ, օրինակ, նստած են այս դահլիճում։ Դուք ասացիք, որ լինելու են ոչ ստանդարտ գործիքներ, որոնք մենք ակնկալում ենք։ Որո՞նք ենք այդ գործիքները անորսալի ստվերային տնտեսության, կոռուպցիայի ու մենաշնորհատերերի դեմ,- հարցրեց Նաիրա Զոհրաբյանը։
Վարչապետը Զոհրաբյանին պատասխանեց հակիրճ․
– Ազգանուններ չենք գրել, ճիշտ եք, սակայն մենք ոչ ստանդարտ մեխանիզմները կիրառելու ենք տնտեսության զարգացման համար, իսկ կոռուպցիայի դեմ պայքարի ձևերը ստանդարտ են, և մենք ֆիքսել ենք, թե ոնց ենք պայքարելու։ Կանե՞նք, թե՞ չենք անի, դուք կտեսնեք։
ՕԵԿ խմբակցության ղեկավար Հեղինե Բիշարյանն էլ անդրադարձավ մամուլի հրապարակումներին, թե Կարեն Կարապետյանի բարեկամները բարձր պաշտոններ են զբաղեցնում։ Նա նշեց, որ կարող է նման պրակտիկան հանրության մեջ հիասթափություն առաջացնել։
– Ես չեմ բացառում, որ իմ բարեկամին որևէ պաշտոնի կնշանակեմ, բայց առ այս պահը որևէ մեկին չեմ նշանակել։ Եթե իմ գործընկերներին անվանեք բարեկամ, որոնց նշանակել եմ, ապա այո, ես նշանակում եմ մարդկանց, որոնց վստահում եմ։ Կրկնում եմ՝ չի բացառվում, որ որևէ մի բարեկամի նշանակեմ, եթե տեսնեմ, որ արժանի է, բայց այս պահին որևէ մեկին չեմ նշանակել,- ասաց վարչապետը։
Պատասխանելով Բիշարյանի մյուս հարցին՝ ՊՕԱԿ-ների օպտիմալացման հետևանքով գործազրկության վտանգի մեծացման վերաբերյալ, վարչապետն ասաց․
– Բազմաթիվ անգամներ ասել եք, որ պետական ապարատը ուռճացված է և արդյունավետ չէ, հիմա ասում ենք՝ կրճատում ենք, ասում եք՝ գործազրկություն։ Հիմա եթե մարդն աշխատում է ու արդյունք չի տալիս, ազատելը գործազրկությո՞ւն է, թե՞ ճիշտ քայլ։
Խոսելով բարձր նշաձող դնելու և այն իրականացնելու մասին՝ Կարեն Կարապետյանն ասաց, որ իրենք պարզապես այլընտրանք չունեն։
– Քաղաքական ելույթ ունենալը գուցե իմ ամենաուժեղ կողմը չէ, սակայն այն, ինչ ասել եմ, անկեղծ եմ ասել։
Պատգամավոր Լյովա Խաչատրյանն էլ Կարեն Կարապետյանից հտաքրքրվեց, թե արդյոք պատրաստվում են բյուջեից գողացված գումարները հետ բերել բյուջե գոնե ներդրումների տեսքով։ Խաչատրյանն ասաց, թե պետական բյուջեի 70 տոկոսը գողացվել է։
– Չեմ տիրապետում այն թվին, թե որքան է գողացվում։ Ֆիքսել ենք, որ ունենք ախտորոշման խնդիր, ֆիքսել ենք գնումների կարգը փոխելու մասին, ֆիքսել ենք շատ այլ բաներ։ Սրանք արել ենք, որ նվազեցնենք այդ ռիսկերը և փորձենք դրանք բացառել։ Ժամանակը ցուց կտա,- ասաց վարչապետը։
Պատրաստեց Արփի Մախսուդյանը