Եռօրյա պաշտոնական այցով Սինգապուրում գտնվող Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը այսօր՝ հուլիսի 8-ին, բանակցություններ է վարել այդ երկրի նախագահ Խալիմա Յակոբի և վարչապետ Լի Սյեն Լունի հետ:
Վարչապետների բանակցությունների ավարտին Հայաստանի և Սինգապուրի միջև ստորագրվեց հինգ փաստաթղութ՝ մեկ համաձայնագիր և չորս հուշագիր: Համաձայնագիրը վերաբերում է երկու երկրների միջև կրկնակի հարկումը բացառող փաստաթղթին, իսկ հուշագրերը ընդգրկում են զբոսաշրջությունը, կրթությունը, գիտությունը, մշակույթը և սպորտը, ինչպես նաև՝ բնապահպանությունը:
Այսօր վարչապետ Փաշինյանը հանդիպում է ունեցել Սինգապուրի խոշորագույն ընկերություններից մեկի՝ Temasek ներդրումային հիմնադրամի ներկայացուցիչների հետ:
Հայաստանի և Սինգապուրի միջև դիվանագիտական հարաբերությունները հաստատվել են 1992թ. հուլիսին: Երկու երկրների միջև ապրանքաշրջանառությունը փոքր է: Այսպես, 2018-ին Հայաստանից արտահանումը կազմել է 700 հազար դոլար, ներմուծումը՝ 1,5 միլիոն դոլար:
Նախքան Նիկոլ Փաշինյանը Սինգապուր այցելել են երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանը 2012թ. մարտին, ինչպես նաև արտգործնախարարներ Վարդան Օսկանյանն ու Էդվարդ Նալբանդյանը համապատասխանաբար 2005-ի հոկտեմբերին և 2012-ի մարտին:
Սինգապուրի բարձրաստիճան պաշտոնյաներից Հայաստան այցելել են նախկին վարչապետ և այցի ժամանակ ավագ նախարար Լի Քուան Յուն 2009-ի սեպտեմբերին և առևտրի ու արդյունաբերության նախարար Դր Կոհը 2016-ի մարտին:
Այսօր վարչապետ Փաշինյանը հանդիպում կունենա Սինգապուրի գործարարների միության ներկայացուցիչների հետ, իսկ վաղը՝ հուլիսի 9-ին, այցի վերջին օրը, կհանդիպի Սինգապուրի խորհրդարանի խոսնակ Թան Չուան-Ջինի հետ, ինչպես նաև կայցելի այդ երկրի տնտեսական զարգացման կառավարման խորհրդի գրասենյակ:
Նիկոլ Փաշինյանի բաժակաճառը Սինգապուրի վարչապետի անունից կազմակերպված պետական բանկետին
«Ինձ համար մեծ պատիվ է գտնվել այս գեղեցիկ երկրում, որն իր փոքր տարածքով, սակայն վիթխարի կարողություններով արժանանում է շատ-շատերի հիացմունքին: Սինգապուրը բացառիկ է իր տնտեսական նվաճումներով, համընդհանուր բարեկեցության, սոցիալական արդարության ու հասարակական առաջընթացի ուրույն մոդելով և իր մշակութային առանձնահատկություններով։
Սինգապուրը մեզ՝ հայերիս համար, անշուշտ, նաև այն երկիրն է, որի նկատմամբ մենք առանձնահատուկ զգացմունքներ ենք տածում:
Սինգապուրի հետ հայերն ունեն վաղեմի պատմական կապեր: Պատահական չէ, որ Սինգապուրի ամենահին քրիստոնեական տաճարը՝ հայկական եկեղեցին, 184 տարեկան է: Եւ այսօր մենք, ինչ խոսք, հպարտ ենք, որ աշխարհի այս գեղեցիկ անկյուններից մեկում, որով զմայլվում է ողջ աշխարհը, փոքր և ձեռներեց հայ համայնքն իր արժանի հետքն են թողել: Ուրախ ենք, որ Սինգապուրի հայկական նյութական և հոգևոր ժառանգությունն այստեղ հիշում են և պահպանում ամենայն հոգատարությամբ:
Մենք հիրավի հպարտ ենք անցյալով: Սակայն չենք ցանկանում սահմանափակվել դրանով: Ուզում ենք, որ այսօր ևս մեր երկու երկրները առևտուր անեն միմյանց միջև և մարդկային հարաբերություններ զարգացնեն այնպես, ինչպես դա անում էին 19-րդ դարում և 20-րդ դարի սկզբին:
Մեր պատվիրակությունը Սինգապուր է ժամանել նոր էջ բացելու մեր հարաբերություններում: Սինգապուրը աշխարհի տնտեսապես ամենազարգացած երկրներից է, և մենք ցանկանում ենք զարկ տալ մեր երկրների միջև փոխադարձ առևտրի ու ներդրումների աճին: Կարծում եմ դրա համար այսօր առկա են անհրաժեշտ նախադրյալներ: Վերջին մեկ տարվա ընթացքում Հայաստանի կառավարությունը ձեռնարկել է քայլեր, որոնք արմատապես վերափոխել են երկրի տնտեսական միջավայրը: Ամրապնդվել է օրենքի գերակայությունը, ստեղծվել են հավասար պայմաններ տնտեսական բոլոր դերակատարների և մասնավորապես արտասահմանյան ներդրողների համար: Շեշտակի նվազել է կոռուպցիան: Այն այլևս չի գնահատվում որպես տնտեսական գործունեության արդյունավետությանը սպառնացող գործոն: Մենք այլևս չենք տառապում հետխորհրդային երկրներից շատերին բնորոշ ախտանշաններով: Նոր Հայաստանը նոր հնարավորություններ է բացում ներդրումներ անելու և տնտեսական գործունեությամբ զբաղվելու համար:
Ասվածին ավելանում է նաև Եվրասիական տնտեսական միության, որին անդամակցում է նաև Հայաստանը, և Սինգապուրի միջև ազատ առևտրի մասին կնքվելիք պայմանագրի գործոնը: Այն լրացուցիչ կարևոր խթան կարող է հանդիսանալ մեր երկրների միջև տնտեսական համագործակցության զարգացման համար:
Տիկնայք և պարոնայք,
Բավարար է հպանցիկ հայացք նետել մեր երկու երկրների վրա՝ նկատելու նրանց միջև գոյություն ունեցող նմանությունները: Երկուսն էլ գտնվում են բարդ կամ անբարենպաստ աշխարհաքաղաքական միջավայրում: Երկուսն էլ զուրկ են բնական հարուստ ռեսուրսներից, և իրենց զարգացման ռազմավարությունը կառուցում են մարդկային կապիտալի արդյունավետ օգտագործման գործոնի վրա: Կրթությունը, գիտելիքն ու նորարարությունը, աշխատասիրությունն ու համառությունը, համբերատարությունն ու լավատեսությունն են համարում իրենց զարգացման գրավականն ու շարժիչ ուժը:
Սակայն, ի տարբերություն Սինգապուրի, որն իր զարգացման գործընթացը սկսել էր հինգ տասնամյակ առաջ և հաղթահարելով սկզբնական շրջանի դժվարությունների շղթան, արդեն իսկ հասել է աննախադեպ բարձունքների, Հայաստանը դեռևս կանգնած է սրընթաց վերելքի շեմին: Այո՛, մենք այսօր ստեղծում ենք պայմաններ անհատի աշխատասիրության, ստեղծագործ մտքի ու ձեռներեցության անխափան դրսևորման համար: Մեր ապագան մենք տեսնում ենք գիտելիքահեն տնտեսության, նորարարությունների ու բարձր տեխնոլոգիաների զարգացման մեջ: Հայաստանը դրան այլընտրանք չունի: Մեր արտաքին միջավայրը մեզ ստիպում է գնալ այդ ճանապարհով:
Սինգապուրի տնտեսական հրաշքն իրոք աննախադեպ էր: Ձեր բացառիկ փորձն այս առումով մեծ հետաքրքրություն է ներկայացնում մեզ համար, և մենք երախտապարտ կլինեինք ձեր խորհուրդների համար:
Այս առումով չեմ կարող չնշել, որ Հայաստանում մեծ ջերմությամբ են հիշում Սինգապուրի զարգացման և առաջընթացի ճարտարապետ Լի Քուան Յուի այցը, որը կայացավ 2009 թվականին: Նա, ում համբավը վաղուց անցել է ազգային սահմանները, Հայաստանում ազնիվու արդյունավետ կառավարման խորհրդանիշ է համարվում: Իսկ մերիտոկրատիան, պրագմատիզմն ու ազնվությունը, որոնք հանդիսանում են Սինգապուրի պետական կառավարման փիլիսոփայության հենասյուները, այսօր դարձել են նաև Նոր Հայաստանի ղեկավարության սկզբունքները:
Ավարտելով խոսքս, տիկնայք և պարոնայք, ցանկանում եմ բաժակ բարձրացնել ի պատիվ բարեկամ Սինգապուրի և մեր ժողովուրդների բարեկամության: Հանո՛ւն ձեր հրաշալի քաղաքի ու տաղանդաշատ ժողովրդի: Հանու՛ն մեր ապագա համագործակցության:
Թաթուլ Հակոբյան
Սինգապուր