Թուրքիայի Հանրապետության հռչակումից անմիջապես հետո՝ 1924թ., Ստամբուլում հիմնադրվեց «Ջումհուրիյեթ» (հանրապետություն) օրաթերթը: Թերթի հրատարակիչ Յունուս Նադին շատ սերտ կապեր ուներ Աթաթուրքի հետ և նրա խնդրանքով թերթն անվանեց «Ջումհուրիյեթ»: Թերթը պետք է հանդիսանար հանրապետականների խոսափողը:
Մինչև համապատասխան շինության հայթայթումը, թերթն իր գործունեությունը սկսեց իթթիհադականների հիմնական կենտրոնատեղիներից մեկում՝ «Փեմբե քյոշքում» (Վարդագույն պալատ): Իթթիհադականների գաղափարախոսության կենտրոններից մեկում գործունեություն ծավալելն առաջին իսկ օրվանից մատնանշում էր թերթի քաղաքական ուղղվածությունը:
Աթաթուրքը Նադիին առաջարկեց Ստամբուլում գտնվող Մաթոսյանի հրատարակչությունը: Վահան Մաթոսյանը 1915-ից հետո այլևս չցանկանալով մնալ Թուրքիայում, որոշել էր վաճառել պապերից ժառանգած և օսմանյան շրջանում բազմաթիվ գրքեր և օրացույցներ հրատարակած իր տպագրատունը: Մինչ մեկնումը «պարզվեց», որ Մաթոսյանը 4000 լիրայի պարտք ունի պետությանը, և այս պատճառով կալանք դրվեց նրա 100 000 լիրա գնահատված տպագրատան վրա: Մաթոսյանին «մեծահոգաբար» թույլատրեցին հեռանալ՝ խոստանալով հետագայում ստանալ իր իսկ գույքի վաճառքից ստացվելիք գումարը:
Մաթոսյանն իր կյանքի ապահովության մասին մտածելով՝ անմիջապես մեկնեց Շվեյցարիա, և նրա հեռանալուն պես, տպագրատունը 4000 լիրա պարտքի դիմաց յոթ տարվա ապառիկով և առանց կանխավճարի հանձնվեց Յունուս Նադիին: Հայի ապրանքը «փեշքեշ» էր տրվում պետական պաշտոնյաներին կամ բռնագրավվում էր պետության կողմից, ինչպես տեղի ունեցավ Չանկայայում (Թուրքիայի նախագահի նստավայրը) Քասաբյանների սեփականության հետ:
Ստեղծվում էր թուրքական էլիտան, թուրքական լրատվությունը, և հայ ընտանիքին պատկանող մոտ մի քանի հարյուր տարվա տպարանը և հրատարակչությունը, որն այդ օրերին Թուրքիայի ամենաժամանակակից սարքավորումներն ուներ, վերածվեց նորակառույց թուրքական պետության քարոզչության գործիքի:
Յունուս Նադին հաշվի չառավ Մաթոսյանի Շվեյցարիայից ուղարկած բողոքի նամակները և հարցի քննարկումը Մեջլիսում: Ավելին, Նադին իր խլած տպարանի համար ընդամենը երեք ամիս վճարելուց հետո դադարեցրեց վճարումներ անել պետությանը և նույնիսկ պահանջեց իր գումարի վերադարձը, քանի որ տպարանում հրդեհ էր բռնկվել, և ամեն ինչ իբր մոխրի էր վերածվել: Իրականում Նադին նախապես վաճառել էր բոլոր սարքավորումները, իսկ Մաթոսյանների երկարամյա ջանքերի արդյունքում ստեղծված գրադարանը վաճառել էր Թուրքիայի կրթության նախարարությանը: Այդ օրերին լույս տեսնող «Թանին» օրաթերթը գրել է, որ Մաթոսյանի միայն գրքերը 4000 լիրայից շատ ավելի արժեին:
«Ջումհուրիյեթ» օրաթերթը համարվում էր Թուրքիայի ամենաառաջատար և արդիական թերթը: Մինչև 1934թ. ցրիչ Արթին Էֆենդին իր ձեռքերով բաժանորդներին էր հասցնում թերթի թարմ համարները: Առաջին իսկ օրվանից, ինչպես և նախատեսվում էր, թերթը քեմալիզմի և հանրապետական կուսակցության խոսափողն էր: Հետագա տարիներին «Ջումհուրիյեթը» ողջունեց զինվորական բոլոր հեղաշրջումները, վատաբանեց և փնովեց մյուս քաղաքական և հասարակական ուժերին: Թերթը նաև իսլամի գլխավոր թշնամին էր Թուրքիայում: 1980-ական թթ. լիբերալիզմի և իսլամական արժեքների հետևորդ Թուրղութ Օզալը թերթի իշխանամետ քաղաքականության համար այն անվանեց Թուրքիայի «Պրավդա»:
Վերջին տարիներին խորքային պետության բացահայտումների ժամանակ ի հայտ եկավ «Ջումհուրիյեթի», բացի պետության ու զինվորականության հետ ունեցած կապերից, նաև խորքային պետության լրատվական օրգանը հանդիսանալու հանգամանքը: «Էրգենեքոնի» դատավարության ժամանակ լուսաբանվեցին թերթի պատմության այլ մութ էջեր ևս: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին «Ջումհուրիյեթը» ֆինանսավորվել էր գերմանական ֆաշիստների կողմից:
Ուշագրավ է, որ թերթի ամենակարևոր սյունակագրերից և երկարամյա խմբագիրներից Իլհան Սելջուկը, որը հայտնի էր իր մոլի ազգայնական, պանթյուրքիստական հայացքներով, որպեսզի կարողանար մնալ պաշտոնում, տարիներ շարունակ հերքում և թաքցնում էր իր մոր հայ լինելը:
Ինչպես Թուրքական Հանրապետությունը, հիմնված լինելով թալանի, ստի և խաբեության վրա, այնպես էլ իր ազգայնական, հակաքրիստոնեական, հակահայկական ուղղվածությամբ հայտնի թերթը ստեղծվեց հայկական սեփականության թալանի արդյունքում, տարիներ շարունակ խմբագրվեց իր հայությունը հերքող և թաքցնող Սելջուկի կողմից: «Ջումհուրիյեթն» այսօր կորցրել է իր երբեմնի հեղինակությունը, տպաքանակը և ամենակարևորը՝ պետության աջակցությունը, ինչի հետ այդպես էլ չի կարողանում հաշտվել:
