«Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցության (ԲՀԿ) համամասնական ցուցակում 11-րդ հորիզոնականը զբաղեցնող Էլինար Վարդանյանը, որը «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի սոցիալ-մշակութային ծրագրերի համակարգողն է, Civilnet.tv-ի հետ զրույցում խոսում է Հայաստանում հաշմանդամների իրավունքների, մասնավորապես ընտրական իրավունքի իրացման առանձնահատկությունների, բնապահպանական խնդիրների և դրանց լուծմանն ուղղված քայլերի ու ոլորտի օրենսդրական կարգավորման մասին։
-Էլինար, ԲՀԿ համագումարում անդրադարձաք հաշմանդամների խնդիրներին, մասնավորապես նրանց ընտրելու իրավունքի իրացմանն ու ընտրատեղամասերում թեքահարթակների տեղադրմանը: Կարծում եք՝ հասարակական կյանքին ներգրավվածություն ապահովելու համար այդքանը բավարա՞ր է:
-Հաշմանդամների խնդիրները բազմաթիվ են, իսկ վերոնշյալը դրանցից մեկն է ընդամենը։ Խնդիրն այն է, որ նրանց համար անհնար է իրացնել ընտրելու իրավունքը, քանի որ ընտրատեղամասերը, որոնք տեղակայված են տարբեր դպրոցներում, մշակութային կենտրոններում, չունեն թեքահարթակներ, ինչը խոչընդոտ է սայլակներից օգտվող հաշմանդամների համար: Իրականում խնդիրը բարդ չէ և շատ արագ կարելի է լուծել։ Սակայն արդեն որերորդ անգամ Հայաստանում ընտրություններ են անցկացվում, և թեքահարթակների բացակայության պատճառով հաշմանդամներից ոչ բոլորն են օգտվում ընտրելու իրենց իրավունքից: Առհասարակ, շենքերը և շինությունները հարմարեցված չեն հաշմանդամների պահանջներին, ինչն էլ խոչընդոտում է նրանց ինտեգրվել հասարակական կյանքին: Լուրջ խնդիր է նաև հաշմանդամների տեղաշարժը, քանի որ տրանսպորտային միջոցները նույնպես հարմարեցված չեն:
-Կարծում եք՝ քաղաքական կյանքին հաշմանդամների ներգրավվածությունը կապահովի՞ նրանց իրավունքների իրացումը։ Կա՞ն արդյոք հաշմանդամներ կուսակցության համամասնական ցուցակում։
-Որքանով ես տեղյակ եմ, համամասնական ցուցակում հաշմանդամ թեկնածուներ առաջադրված չեն, սակայն դա հաշմանդամների հետ աշխատելու համար արգելք չէ: Այսինքն՝ պարտադիր չէ հաշմանդամների խնդիրները խորհրդարանում բարձրացնելու համար ցուցակ ներգրավել հաշմանդամների: Ինչ վերաբերում է հասարակական կյանքին ներգրավվածությանը, ապա ընդհանուր առմամբ երկրում ստեղծված չեն այնպիսի պայմաններ, որպեսզի հաշմանդամներն իրենց զգան հասարակության լիարժեք անդամ: Հաշմանդամներն ունեն մեծ ներուժ, ակտիվ են և շատ մեծ հնարավորություններ ունեն՝ հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտներում իրենց գործունեությունն իրականացնելու համար, սակայն տեխնիկական պատճառներով չեն կարողանում ապահովել իրենց մասնակցությունը:
-Ի՞նչ եք կարծում, ո՞ր միջոցառումը պետք է լինի օրենսդրական և գործնական դաշտում առաջին քայլը։
-Օրենսդրական առումով հաշմանդամների իրավունքների պաշտպանությունը ստացել է իր կարգավորումը. օրենսդրական ակտերով, այլ որոշումներով սահմանված է, որ կառույցները պետք է ունենան թեքահարթակներ, տրանսպորտը պետք է հարմարեցված լինի: Սակայն այս ամենը մնում է զուտ որոշում, և գործնական քայլեր չեն արվում: Իմ կարծիքով՝ քաղաքաշինության ոլորտում այս դրույթի վերահսկողությունը պետք է խստացնել, քանի որ բազմաթիվ նորակառույց շենքեր, որոնք կառուցվում են քաղաքաշինության պահանջներին համապատասխան, չունեն թեքահարթակներ: Այսինքն՝ կառավարչական մարմինները պետք է իրենց վերահսկողությունն իրականացնեն, օրինակ՝ չընդունեն այդ շենքերը, որոնք չունեն թեքահարթակներ: Արդեն կառուցված շենքերը դժվար է հարմարեցնել, սակայն նոր կառուցվողներում կարող ենք հետևողական լինել:
Հաշմանդամների կողմից բարձրացվում է նաև զբաղվածության խնդիրը, քանի որ նրանք չեն կարողանում աշխատանք գտնել: Առաջարկ եղավ հնարավորություն ստեղծել, որ հաշմանդամներն ունենան իրենց փոքր բիզնեսները: Մեր խմբակցության կողմից հետագայում կառաջարկվի, որ պետական պատվերների ժամանակ առաջնայնություն տրվի հենց հաշմանդամների բիզնեսներին:
-ԲՀԿ համագումարում Ձեր ելույթում նշել էիք, որ ներկայում իրավասու մարմինները որոշումներ են կայացնում՝ առանց հանրային կարծիքը հաշվի առնելու, որը էկոհամակարգի համար լուրջ սպառնալիք է ստեղծում: Արդյոք Մաշտոցի պուրակն այս խնդիրների՞ց է։ Ինչո՞ւ պետք է այս խնդիրների մասին անհանգստանա արվեստագետը, բժիշկը կամ հասարակ քաղաքացին, այլ ոչ թե համապատասխան մարմինը։ Ի՞նչն է խախտված համակարգում։-Առանձին դեպքերում մասնավոր շահերը վեր են դասվում բնապահպանական շահից: Մինչդեռ բոլորս էլ գիտենք, որ սահմանադրորեն մենք իրավունք ունենք ապրելու նորմալ բնական պայմաններում և պարտավոր ենք պահպանել բնությունը: Առաջին հերթին այդ պարտականությունը դրված է պետության վրա: Ես շատ ուրախ եմ, որ վերջապես կան քաղաքացիական նախաձեռնություններ և հասարակական խմբեր, որոնք մտահոգված են այս խնդրով: Վերջին երկու տարվա ընթացքում այս նախաձեռնությունների շնորհիվ մենք ունեցանք հաղթանակներ:
-Ի՞նչ պետք է անենք մենք՝ քաղաքացիներս, որպեսզի նման ակտիվությունը և հասարակական զգոնությունը ոչ թե դրսևորվի դեպքից դեպք, այլ ունենա կայուն բնույթ։
-Կարծում եմ՝ պետք է նախևառաջ տեղի ունենա իրավագիտակցության փոփոխություն, որպեսզի յուրաքանչյուրը գիտակցի, որ այս պետության մեջ ցանկացած խնդիր սկսում է իրենից, և եթե ինքը քայլեր ձեռնարկի բնությունը պահպանելու համար՝ սկսելով սեփական բակից, փողոցից, ապա արդյունքները տեսանելի կլինեն:
Հարցազրույցն ամբողջությամբ դիտեք Civilnet.tv կայքում
