Երուսաղեմի Հայոց Պատրիարքարանի կողմից «Կովերի պարտեզ» կալվածքը վարձակալության հանձնելու խնդիրը լայն արձագանք է ստացել սոցիալական հարթակներում և լրատվամիջոցներում։ Երուսաղեմի Սրբոց Հակոբյանց Միաբանության անդամները հայտարարություն են տարածել՝ մտահոգություն հայտնելով «Կովերի պարտեզ» տարածքի վարձակալության առնչությամբ։ Մեկ այլ հայտարարությամբ նրանք պահանջել են պատրիարքից չեղյալ հայտարարել «Կովերի պարտեզի» համաձայնագիրը։ ՍիվիլՆեթը թեմայի շուրջ զրուցել է Երուսաղեմի Պատրիարքության միաբանության ավագ անդամներից Արիս արք. Շիրվանեանի հետ, որը վստահ է՝ դեռ հնարավոր է անվավեր հայտարարել «Կովերի պարտեզի» գործարքը։ Թեմայի կարևորությունը հաշվի առնելով՝ ՍիվիլՆեթը հրապարակում է Երուսաղեմի Սրբոց Հակոբյանց Միաբանության նախկին անդամներից մեկի հոդվածաշարը՝ կատարված գործարքի, դրա իրավական կողմի ու հետևանքների վերաբերյալ։ Ստորև՝ երրորդ հոդվածը։
Յօդուածաշարի նախորդ երկու բաժիններուն մէջ անդրադարձանք «Կովերու պարտէզ» կալուածի վերաբերեալ Պարետ Վարդապետի հակականոնական ընթացքին եւ սուտերուն: Այս անգամ պիտի ներկայացնենք Երուսաղէմի Հայոց Պատրիարք Նուրհան Արք. Մանուկեանի հակականոնական որոշում մը, որ ուղղակի կապ ունի նաեւ վերոյիշեալ կալուածի վարձակալութեան հետ:
Հայաստանի «Հանրային Ռադիոյին» տուած հարցազրոյցին մէջ, երբ Պարետ Վարդապետ կը խօսի Միաբան հայրերու ստորագրած Նոյեմբեր 15-ին յայտարարութեան, անամօթաբար կը ստէ եւ ամբողջ հայութեան խաբելով կը յայտարարէ, թէ 17 ստորագրած եկեղեցականներէն չորս Արքեպիսկոպոսներ Սրբոց Յակոբեանց Միաբանութեան անդամ չեն, եւ իբրեւ անոնք վտարուած են Միաբանութենէ, հետեւաբար անոնք չէին կրնար ստորագրել այդ յայտարարութիւնը: Այս ստահոդ յայտարարութենէն ետք, իր մանկլավիկներէն մին՝ Ոսկան Մխիթարեան անունով, հրահանգ կը ստանայ յօդուած մը գրել՝ ի զօրակցութիւն իր սուտին եւ տարածել մէտիա դաշտին մէջ:
Արդէօ՞ք Պարետ Վարդապետ եւ Ոսկան Մխիթարեան իրաւացի են, երբ կը յայտարարեն թէ վերը յիշուած չորս Արքեպիսկոպոսներ այլեւս Միաբանութեան անդամ չեն: Հոս է որ մէջտեղ պիտի գայ Նուրհան Պատրիարքին հակականոնական ընթացքը եւ որոշումը, երբ հասկնանք թէ ինչպէ՞ս ան Միաբանութեան շարքերէն «վտարած» է այդ եկեղեցականները:
«Կովերու պարտէզ» կալուածին վարձակալութիւնը թաքուն եւ գողի պէս ստորագրելէն ետք կասկած չի մնայ այլեւս, որ այս ստորագրութեանը Նուրհան Պատրիարք-Պարետ Վարդապետ տխրահրչակ զոյգը պատրաստուած են աւելի կանուխէն: Չեզոքացնելու համար վարձակալութեանը հաւանական ընդդիմացող եկեղեցականներու վտանգը, Նուրհան Պատրիարք 2021 թուականին միանձնեայ կ’որոշէ Սփիւռքի մէջ ծառայող չորս Արքեպիսկոպոսներ հեռացնել Միաբանութեան շարքերէն, որոնք Միաբանութեան անդամ են գրեթէ կէս դար: Անոնց նամակ կը գրէ, հրաւիրելով վերադառնալ Սուրբ Աթոռ՝ քաջ գիտնալով, որ անոնք կը պաշտօնավարեն կարեւոր թեմերէն ներս և պատասխանատու պաշտօններու վրայ եւ չեն կրնալ անմիջապէս վերադառնալ Սուրբ Աթոռ: Երբ անոնք կը պատասխանեն, որ իրենց պաշտօններու պատճառով անմիջապէս չեն կրնալ վերադառնալ, Պատրիարք անոնց անունները կը հանէ 2021 թուականի եկեղեցական օրացոյցի ցանկէն եւ ատանկով հարցը լուծուած կը համարէ:
Ո՞րն էր Նուրհան Պատրիարքին որոշման հակականոնականութիւնը: Ըստ Երուսաղէմի Հայոց Պատրիարքութեան «Կանոնագրքի», Սրբոց Յակոբեանց Միաբանութենէ որեւէ եկեղեցական մը հեռացնելու համար այդ հարցը նախ պէտք է քննարկուի Տնօրէն Ժողովին մէջ եւ Տնօրէն Ժողովի համաձայնութենէ ետք միայն «Տնօրէն Ժողովոյ առաջարկութեամբ Միաբանական Ընդհանուր Ժողովոյ կողմէ կ’արտանսանուի արտաքսումն եւ Ս. Պատրիարքն կը գործադրէ (Յօդ. 17)»: Մեզի փոխանցուած հաւաստի տեղեկութիւններով, Տնօրէն Ժողովը երբեք չէ քննարկած Միաբանութենէն չորս Արքեպիսկոպոսներուն հեռացնելու հարցը, չէ համաձայնած անանկ առաջարկի մը, եւ առաւել եւս, անոնց հեռացման հարցը չէ քննարկուած Միաբանական Ընդհանուր Ժողովին մէջ: (Եթէ իմ տեղեկութիւնը ճիշտ չէ, ապա թող հրապարակեն Տնօրէն եւ Միաբանական Ժողովներու ատենագրութիւնները, ուր քննարկած են չորս Արքեպիսկոպոսներու հեռացման հարցը): Հոս կարեւոր է աւելցնել, որ Երուսաղէմին մէջ Միաբանական Ընդհանուր Ժողով չէ գումարուած վերջին 5-6 տարիներուն:
Հետեւաբար, ինչպէս որ «Կովերու պարտէզ» կալուածի վարձակալութեան ստորագրութիւնը եղած է հակականոնական եւ գաղտնի, նոյնպէս եւ Միաբանութենէն չորս Արքեպիսկոպոսներուն հեռացումը եղած է հակականոնական ընթացքով: Ուստի, չորս Արքեպիսկոպոսները կը շարունակեն մնալ Երուսաղէմի Սրբոց Յակոբեանց Միաբանութեան անդամ եւ Նոյեմբեր 15-ի յայտարարութեան վրայ անոնց ստորագրութիւնները վաւերական են եւ կասկածի տակ դնելու ոչ մէկ հիմք կայ:
Երուսաղէմի Սրբոց Յակոբեանց Միաբանութեան նախկին անդամ
