Սեւ Ծովու մերձափեայ երկիրներու միջեւ տնտեսական համագործակցութիւնը խթանելու նպատակաւ կեանքի կոչուած կազմակերպութեան հիմնադիրն էր Թուրքիոյ նախկին նախագահներէն Թուրկուտ Էօզալ։
Նախորդ Հինգշաբթի երեկոյ, այդ կազմակերպութեան ծիրէն ներս Հայաստանի Հանրապետութեան ներկայացուցչութեան հիմնարկութեան 20-ամեակը նշուեցաւ երաժշտական բարձրորակ համերգով մը։
Այս առթիւ կ՚արժէ յետադարձ ակնարկով մը վերյիշել մօտ անցեալի զարգացումները։
Խորհրդային Միութեան տարանջատման տարիները միջպետական յարաբերութիւններու առումով կը պարտադրէին նոր որոնումներ։ Յանկարծակիօրէն վերջ գտած էր պաղ պատերազմի թելադրած հակադրութիւնները։ Այդ տրամադրութեան համապատասխան կերպով հեռաւոր թիրախներու դէմ տեղադրուած հրթիռները կը հեռացուէին սահմանագիծներէն, դէպի երկիրներու ներքնամասերը։ Վարշաւեան Ուխտի քայքայման զուգահեռ վիճելի դարձած էր նաեւ ՆԱԹՕ-ի գոյութինը։
Համատարած լաւատեսութեան ենթապատկերին վրայ բռնկած էր զանազան պատերազմներ։ Պալթեան երկիրներու անկախացումը ընթացաւ բաւականին խաղաղ։ Նոյնպէս առանց մեծ ալեկոծումներու մատնուելու տարանջատուեցաւ Չեխոսլովակիան, ծնունդ տալով Չեխիոյ ու Սլովակիոյ հանրապետոթիւններուն։ Բայց նախկին Եուկոսլաւիոյ ժողովուրդները նոյն տարանջատումը ապրեցան կործանիչ պատերազմներու հետեւանքով։ Աշխարհ անգամ մը եւս ցնցուեցաւ ցեղասպանութեամբ, որուն այս անգամուայ զոհերն էին Պոսնիոյ մահմետականները։ Ծանր կռիւներու դաշտ դարձաւ նաեւ Չեչնիա, ուր Բ. համաշխարհային պատերացմէն տարիներ ետք տեղւոյն մահմետական բնակչութիւնը անգամ մը եւս հաշուի ելած էր ռուսական տիրապետութեան դէմ։ Ինչպէս աբղազներ կամ օսէթներ կը մերժէին վրացական իշխանութեան ենթարկուելով կորսնցնել իրենց Խորհրդային տարիներէ ժառանգած ինքնավարութիւնը, նոյնպէս արցախահայութիւնն ալ մերժեց Ատրպէյճանի լուծը եւ դիմեց ինքնորոշման կամքի։
Համաշխարհային քաղաքականութիւնը սակայն, շուտով վերաձեւաւորուեցաւ գերտէրութիւններու պահանջներուն համաձայն։ Ազգերու ինքնորոշման սկզբունքը զոհը դարձաւ նոր սկզբունքի մը, որ կը պարտադրէր սահմաններու անձեռնմխելիւթիւնը։ Արեւմտեան երկիրները իրենց շահերուն համապատասխան կերպով շարունակ խաղացին այս երկու լառերուն վրայ, նախապատուութիւն տալով մերթ մէկուն, մերթ միւսին։
Ազատ շուկայի տնտեսութիւնը որդեգրած նէօլիպերալ դրամապաշտութիւնը դիւրաւ պիտի չյօժարէր իր կանոններէն անկախ գործող տնտեսական դաշինքի մը դիմաց։ Այսպէս ալ Սեւ Ծովեան Տնտեսական Համագործակցութեան Կազմակերպութիւնը չարդարացուց իրմէ ակնկալուած արդիւնաբերութիւնը։ Նոյնիսկ յարաբերութիւններու բնականոնացման առումով բանակցութիւններու այս օրերուն, Թուրքիա կը շարունակէ Հայաստանի դէմ առեւտրական շրջափակումը։ Կը յամառի ցամաքային սահմանների փակ պահելու եւ աներեսօրէն կը խօսի Նախիջեւանէն Ատրպէյճան միջանցք պահանջելու մասին։
Հայաստանի Հանրապետութեան կառավարութիւնը պարտաւոր է արար աշխարհին յայտարարելու թէ «միջանցք» եզրը սպառնալիք մըն է հայոց հայրենիքի պետական սահմաններուն եւ այդ առումով ալ ազգային արժանապատուութեան խնդիր է։
ՍԾՏՀԿ-ը Թուրքիոյ եւ Հայաստանի միջեւ թէկուզ ամենացած մակարդակով, գործող միակ դիւանագիտական կապն է եւ պոլսահայոց համար ալ Հայաստանի պետականութեան ներկայացուցչութիւնը։ Այսքանը իսկ բաւարար է Սահակ Սարգիսեանի եւ իր խորհրդատու Նաղաշ Յակոբեանի գլխաւորած գրասենեակը աչքի լոյսի պէս պահելու համար։
