Հովհաննես Նազարեթյան
#CivilNetCheck
Համաձայն 2020-ի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության՝ Լաչինի միջանցքում նոր ավտոերթուղի պետք է կառուցվի, որից հետո ներկա ճանապարհի մի մասը և դրա հարակից տարածքը պետք է անցնեն Ադրբեջանի վերահսկողությանը։
ՍիվիլՆեթի փաստերի ստուգման թիմը՝ #CivilNetCheck-ը, ի մի է բերել նոր ճանապարհի մասին եղած տեղեկությունները։
Ճանապարհի կառուցումն Ադրբեջանը սկսել է
Արցախը Հայաստանին կապող նոր երթուղու կառուցման մասին հրապարակայնորեն սկսեց խոսվել այս տարվա հունվարին, երբ ադրբեջանցի ռազմական փորձագետ Ադալաթ Վերդիևը հրապարակեց լուսանկար, որում երևում էր ադրբեջանցիների կողմից կառուցվող նոր երթուղու սկիզբը և Հագարի գետի վրա կառուցվող նոր կամուրջը։
Արբանյակային լուսանկարների ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ Ադրբեջանը Կոռնիձորի շրջակայքից՝ Հայաստանի սահմանից, նոր երթուղու կառուցումը սկսել է դեռ 2021-ի աշնանը, սակայն աշխատանքները մեծ թափ են ստացել այս գարնանը։
Չնայած նոր ճանապարհի կորրդինատները հրապարակված չեն, սակայն արբանյակային լուսանկարները ցույց են տալիս, որ կառուցվող ճանապարհն անցնելու է Շուշիի շրջանի Մեծ Շեն և Հին Շեն գյուղերի միջով և միանալու է ներկայիս ճանապարհին․ լայնածավալ հողային աշխատանքներ են արվել Սյունիքի սահմանից մինչև Մեծ Շեն ընկած հատվածում։
Ադրբեջանի ավտոճանապարհների պետական գործակալության ղեկավար Սալեհ Մամադովը ապրիլին հայտարարել էր, որ ճանապարհը կշահագործվի 2022-ի հուլիսին։
ՍիվիլՆեթի Ստեփանակերտի թիմը հունիսի սկզբին նկարահանել էր ադրբեջանցիների կողմից կատարվող ճանապարհաշինական աշխատանքները Հին Շեն և Մեծ Շեն գյուղերում։
Հետագայում արդեն, ենթադրվում է, որ նոր ճանապարհը պետք է շրջանցի նաև Շուշին։ Ըստ լրագրող Թաթուլ Հակոբյանի՝ նոր ճանապարհն անցնելու է Լիսագոր, Զառսլու, Ղայբալիշեն (Ղայբալու) բնակավայրերով և Ստեփանակերտ է մտնելու Կրկժան թաղամասով։
Հայաստանը դեռ սպասում է
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հունիսի 27-ի առցանց ասուլիսում խոսեց այս ճանապարհի մասին և հայտարարեց, որ Հայաստանի տարածքում ճանապարհաշինական աշխատանքներ դեռ չեն իրականացվել։
«Այս փուլում մենք դեռևս նախագծման աշխատանքներն ենք սկսել և երբ որ ըմբռնում լինի վերջնական […], որ մենք մեր նպատակին հասնում ենք, այսինքն՝ ավելի արագ և ավելի որակյալ ճանապարհ պիտի ունենանք՝ լիարժեք ռուս խաղաղապահների վերահսկողության ներքո, այո՛, կգնանք նման լուծումների»,- նշեց Փաշինյանը։
Փաշինյանը նաև պնդեց, թե երթուղու փոփոխության նպատակը Լեռնային Ղարաբաղի և Հայաստանի համար ավելի հուսալի, ամուր և ավելի որակյալ ճանապարհային կապ ապահովելն է։
Ըստ վարչապետի՝ Լաչինի միջանցքի անխափան աշխատանքն ապահովելը ռուս խաղաղապահների պատասխանատվությունն է, և ինքը Ռուսաստանում բարձրագույն մակարդակով ստացել է հավաստիացումներ, որ այդպես էլ կլինի նոր երթուղու դեպքում։
Բերձորի և Աղավնոյի բնակիչները կլքեն իրենց տները
Փաշինյանն ասուլիսի ժամանակ հայտարարեց, որ Լաչինի միջանցքի այն բոլոր տարածքները, որոնք չեն եղել նախկին ԼՂԻՄ-ի մաս, անցնելու են Ադրբեջանի վերահսկողությանը։ Այսինքն՝ այն բոլոր տարածքները, որոնք չեն մտնում 5 կմ լայնությամբ Լաչինի միջանցքի նոր երթուղու մեջ, փոխանցվելու են Ադրբեջանին։ Սա մասնավորապես վերաբերում է Բերձոր (Լաչին) քաղաքին և Աղավնո գյուղին։
Պատերազմի ավարտից հետո Բերձորի բնակիչների մեծ մասը լքեց գյուղը անվտանգության շուրջ եղած անորոշության պատճառով։ Ըստ «Հետքի»՝ 2021-ի փետրվարի դրությամբ գյուղի բնակչությունը կազմում էր 100-120 մարդ, երբ մինչև պատերազմը այն 2 000 բնակիչ ուներ։ Աղավնո և Ներքին Սուս գյուղերում նախորդ տարվա դրությամբ բնակվում էր, համապատասխանաբար 40 և 30 մարդ։
Ըստ Փաշինյանի՝ այսօր Բերձորում ընտանիքներ չեն բնակվում, և նրանց խնդիրները Հայաստանի կառավարության որոշումներով լուծվում են, իսկ Աղավնոյի բնակիչների խնդիրները կլուծվեն Արցախի կառավարության միջոցներով։ Հարցին, թե ինչ է սպասվում Ներքին Սուս բնակավայրին, Փաշինյանն ասաց, որ տեղեկություններ չունի, և այդ հարցը լրացուցիչ պարզաբանման կարիք ունի։
Բայց հաշվի առնելով, որ Ներքին Սուսը գտնվում է Բերձորի հարևանությամբ և նախկին ԼՂԻՄ տարածքից դուրս, այն ամենայն հավանականությամբ ևս կանցնի Ադրբեջանի վերահսկողությանը։
