Թաթա Շոշիաշվիլի, OC Media
Ռուսաստանցի ֆոտոլրագրող Վասիլի Կրեստյանինովին երկու շաբաթվա ընթացքում երկու անգամ թույլ չեն տվել մուտք գործել Վրաստան, չնայած նա 2021-ի նոյեմբերից արդեն իսկ բնակվում էր այդ երկրում։ Սեպտեմբերի 3-ին Կրեստյանինովը փորձել է Երևանից թռչել Վրաստան։ Նրան վերադարձրել են ժամանելուն պես՝ առանց վրացական սահմանային հսկողության պաշտոնական պատճառաբանության։
Կրեստյանինովը OC Media-ին ասել է, որ իրեն թույլ չեն տվել ծանոթանալ իր մուտքի մերժման պաշտոնական ծանուցմանը, փոխարենը ոստիկանը իրեն ուղեկցել է դեպի Երևան ինքնաթիռ: Այնուհետեւ սպան փաստաթղթերը տվել է բորտուղեկցորդուհուն։
«Երբ ոստիկանն այս թուղթը [որի վրա գրված էր Վրաստանը լքելու մերժման պատճառը] տվեց բորտուղեկցորդուհուն, ես դա խնդրեցի բորտուղեկցորդուհուց, և ինչ-որ հրաշքով նրանք թույլ տվեցին ինձ լուսանկարել»,- բացատրում է Կրեստյանինովը։
Կրեստյանինովին պաշտոնապես արգելել են մուտք գործել երկիր՝ «Վրաստանի օրենսդրությամբ սահմանված այլ պահանջներին» չբավարարելու համար՝ սովորական և միտումնավոր անորոշ հիմնավորում, որը տրվում է Վրաստան մուտքի մերժում ստացող մարդկանց։ Ներքին գործերի նախարարությունը դեպքի վերաբերյալ OC Media-ի հարցումներին չի պատասխանել։
Կրեստյանինովը Վրաստանում էր բնակվում 2021-ի նոյեմբերից և նախկինում որևէ դժվարություն չէր ունեցել երկիր ելումուտի հարցում, բացի սահմանին երբեմն սպասելուց։ Օգոստոսի 23-ին նա փորձել է վերադառնալ Վրաստան՝ Թուրքիա աշխատանքային այցից հետո։ Այս անգամ լրագրողին հարցաքննել է քաղաքացիական հագուստով անվտանգության աշխատակիցը։
«Նա չի ներկայացել և ոչինչ չի բացատրել։ Ինձնից խնդրեց իմ, ինչպես նաև կնոջս հեռախոսահամարը, հասցես և իմ զբաղմունքը: Նաև հարցրին, թե ում հետ եմ ապրում Վրաստանում և արդյոք ընկերներ ունեմ»,- հիշում է Կրեստյանինովը։ Նրան ստիպել են նստել Թուրքիա մեկնող ինքնաթիռ՝ առանց մուտքի մերժումը բացատրող որևէ պաշտոնական փաստաթղթի:
Փախուստ Կրեմլի վարչակարգից
Որպես ֆոտոլրագրող աշխատելով տարբեր պարբերականների հետ, այդ թվում՝ ռուսական The Insider հետաքննական կայքի և Associated Press-ի, Կրեստյանինովը լուսաբանել է հակակրեմլյան բողոքի ցույցերը: Նա նաև մասնակցել է ռուսական հակակառավարական Pussy Riot-ի մի քանի ելույթների։
Կրեստյանինովը որոշել է Ռուսաստանից հեռանալ՝ 2021-ին ավտովթարի ականատես լինելուց հետո։ Նա վթարի մասին հայտնել էր ոստիկանություն, մի քանի օր անց նրան կանչել էին ոստիկանություն՝ ցուցմունք տալու։
«Ներկայանալով սպասում էի ոստիկաններին, փոխարենը եկավ Ռուսաստանի Անվտանգության դաշնային ծառայության աշխատակից, որը մի թուղթ դրեց իմ դիմաց և հանձնարարեց գրել. «Վասիլի Կրեստյանինով, պատրաստ է համագործակցել»:
«Ես հրաժարվեցի դա անել և մեկնեցի Թբիլիսի»,- ասել է նա։
Կրեստյանինովի խոսքով՝ այդ աշխատակիցը իրենից պահանջել է գործակալությանը տեղեկություններ տրամադրել իր գործընկերների, ընկերների և այլ լրագրողների մասին, սակայն երբ հրաժարվել է, սպառնացել է իր դեմ քրեական գործ հարուցել։
Կրեստյանինովը, որն այժմ Երևանում է, պնդում է, որ իրեն արգելել են մուտք գործել Վրաստան իր մասնագիտության և «Վրաստանի ներկայիս քաղաքական մթնոլորտի» պատճառով։ Ուկրաինա Ռուսաստանի ներխուժումից հետո մի քանի ռուս լրագրողների և կառավարության քննադատների արգելվել է մուտք գործել Վրաստան:
Ռուսական «Մեդիազոնա» առցանց լրատվամիջոցի թղթակից Դեյվիդ Ֆրենկելին թույլ չեն տվել մուտք գործել մարտի 10-ին՝ պատերազմի մասին լուրերը գրաքննելուց հրաժարվելու համար ռուսական իշխանությունների կողմից «Մեդիազոնա»-ի արգելափակումից չորս օր անց։
Մեկ այլ հայտնի լրագրող՝ Միխայիլ Ֆիշմանը, որը ռուսական անկախ «Դոժդ» հեռուստաալիքի հաղորդավարն է, հիշեց իր ունեցած նմանատիպ փորձը մարտի 5-ին: «Ես հասկանում եմ, որ ինձ թույլ չեն տվել Վրաստան մուտք գործել այն պատճառով, թե ով եմ ես և ինչ եմ անում։ Սա ինձ համար լրիվ պարզ է»,- ասել է Ֆիշմանը:
