Ազգային ժողովի մշտական հանձնաժողովների համատեղ նիստում երեկ մեկնարկել է 2013թ. գլխավոր ֆինանսական փաստաթղթի՝ պետական բյուջեի նախագծի քննարկումը։ Վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը հայտարարել է՝ նախագծի առանձնահատկությունն այն է, որ կոչվում է «Ծրագրի ռիսկերը և դրանց կառավարման հնարավորությունները»։ Բյուջեի նախագիծն առանձնահատուկ է ոչ միայն անվանումով. այն Կառավարական տուն 1-ից (Կառավարության շենք) Մարշալ Բաղրամյան 19 (Ազգային ժողով) ճանապարհին նվազել է 1,3 մլրդ-ով։
Երեկ ԱԺ-ում 2013թ. պետբյուջեի նախագծի քննարկմանն իր ելույթում վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը նշել է, որ այն հիմնված է երեք կարևորագույն սկզբունքների վրա՝ տնտեսության մրցունակության ապահովում, մարդկային կապիտալի զարգացում և արդյունավետ ինստիտուտների առկայություն։
ԱԺ-ում քննարկվող բյուջեի նախագիծը տարբերվում է այն տարբերակից, որին կառավարությունը հավանություն է տվել սեպտեմբերի 27-ին (տեղադրված է կառավարության պաշտոնական կայքում)։ Կառավարության նիստին հավանության արժանացած 2013թ. բյուջեի նախագծում նշված է, որ ծախսերը կկազմեն 1152,7 մլրդ, ընդհանուր եկամուտները՝ 1032,9 մլրդ, այնինչ երեկ Ազգային ժողովի մշտական հանձնաժողովների համատեղ նիստում քննարկվող բյուջեի նախագծում ծախսերը նշված էին 1151,4 մլրդ-ի, եկամուտները՝ 1031,6 մլրդ-ի մակարդակում։ Նվազեցումը կազմել է 1,3 մլրդ։
Բյուջեի նախագծում եկամուտների կրճատումը ամբողջովին պայմանավորված է հարկային եկամուտների և պետական տուրքերի վերանայմամբ։
Կառավարությունը բյուջեի նախագծով նախատեսում է հարկային եկամուտների և պետական տուրքերի ապահովում 992,9 մլրդ-ի չափով։ Այդ գումարից 934,3 մլրդ-ը ենթադրվում է ապահովել մակրոտնտեսական միջավայրի զարգացման միտումների հաշվին։
Օրենսդրական փոփոխությունների և վարչարարական միջոցառումների հաշվին ակնկալվում են համապատասխանաբար շուրջ 31 մլրդ-ի և 27,7 մլրդ-ի մուտքեր:
«Օրենսդրական փոփոխությունները» ենթադրում են 2013թ. հունվարի 1-ից զինծառայողների, նրանց հավասարեցված անձանց և փրկարարական ծառայության ծառայողների ներառում եկամտային հարկի դաշտում։
Համեմատության համար նշենք, որ բյուջեի նախագծի սկզբնական տարբերակի համեմատ գործադիրն այժմ տնտեսական աճի հաշվին նախատեսում է հավաքագրել լրացուցիչ 4,5 մլրդ՝ զինվորականներին եկամտային հարկի դաշտ տեղափոխելով և հարկային վարչարարության հաշվին հավաքագրվելիք գումարները նվազեցնելով համապատասխանաբար 1,3 մլրդ-ով և 4,4 մլրդ-ով։
Գալիք տարի հավաքագրվելիք լրացուցիչ 118,6 մլրդ-ի հարկային եկամուտների 60 մլրդ-ը պետք է ապահովվի ծրագրված 6,2% տնտեսական աճի և 4±1,5% թիրախային գնաճի հաշվին։ Ստացվում է, որ 2013թ. անվանական ՀՆԱ-ի 401 մլրդ-ով ավելացումն ապահովելու է հարկերի ընդամենը 60 մլրդ-ի լրացուցիչ մուտքեր, այն դեպքում, երբ այս տարի ՀՆԱ-ի 360 մլրդ-ով ավելացումն ապահովելու է 61,6 մլրդ-ի մուտքեր։
ՀՆԱ-ի հարկման բազայի ավելի մեծ աճի հաշվին հարկերի նվազ հավաքագրումն ուշագրավ է այն առումով, որ կառավարությունը ծրագրում է գալիք տարի հարկեր/ՀՆԱ ցուցանիշն այս տարվա համեմատ ավելացնել 0,15-տոկոսային կետով՝ մինչև 21,88%։
Ի դեպ՝ «Հայաստանի Հանրապետության 2013թ. պետական բյուջեի մասին» օրենքի նախագծի վերաբերյալ Կենտրոնական բանկի եզրակացության մեջ նշվում է, որ 2013թ. Հայաստանի տնտեսության արտահանելի հատվածի մեծացման և տնտեսական աճի 6,2% ցուցանիշի կանխատեսման հիմքում ընկած համաշխարհային տնտեսության զարգացումների սցենարը ենթադրում է վերջինիս վերականգնման շարունակականություն, ինչը որոշակի ռիսկեր է պարունակում: «Այս պարագայում կարևորվում է հարկային օրենսդրության մեջ կատարված փոփոխությունների կիրարկման և վարչարարական միջոցառումների արդյունավետությունը՝ 2013թ. հարկեր/ՀՆԱ հարաբերակցության նախանշված մակարդակի ապահովման տեսանկյունից»,– ասված է եզրակացության մեջ:
