Site icon CIVILNET

Արցախ՝ պատերազմի տպավորություններ․ Աբօ Պողիեկան

«Լաւի հետ էլ ենք յուզւում, լացում, վատի հետ էլ ենք յուզւում, լացում»

Մեծ Թաղլար գիւղի բնակչուհիի պատասխանն էր՝ ճակատէն եկած լուրերու մասին մեր հարցումին: Ամուսին, զաւակ,
թոռ ունի՞ս առաջնագծի վրայ: Բոլորն ալ իմ զաւակներս ու թոռներս են, եւ այո, տղաս առաջին գծի վրայ է:
Թաթուլ Յակոբեանը կը զրուցէ գիւղի կեդրոնը հաւաքուած խումբ մը գիւղացիներու հետ: Բոլորը կը խօսին
վստահ յաղթանակի մասին, բոլորը, քիչ առաջ Տողի մէջ մեր հանդիպած մարդոց նման հպարտ են բանակով,
հպարտ են զինուորներով: «Հալալ է իրենց» կ՝ըսէ Արցախեան Ազատամարտի նահատակ հերոսներ
Վիգէն Այվազեանի ու Արմէնչոյի հետ կռուած Կարլեն Միքայէլեանը, արտայայտելով իր հիացմունքը 18-20
տարեկան զինակոչիկներու խիզախութեան հանդէպ, որ դրսեւորուած էր նաեւ Ապրիլեան պատերազմի ընթացքին:

Մեծ Թաղլարի մէջ հանդիպեցայ հին ընկերոջս, Լեւոն Հայրեանին, որ Արցախի Ազատագրական պայքարի
ակունքներուն կանգնած մարդ է, Դաշնակցական մարդու ամբողջական կերպար մը: Երկու բաժակ իր սարքած
պէտք է ըսել իրապէս համով գինիէն խմեցինք, մինչ վերը, ամպերուն մէջէն կը լսուէր թշնամիի անօդաչու թռչող
սարքի զզուելի տզզոցը:

Ասիկա խղճալի ամփոփումն է Չորեքշաբթի օրուան մեր աշխատանքին: Նոթատետրիս մէջ ահագին գրառումներ
ունիմ, որոնց մշակումը պէտք է ընէի նոյն օրը, երեկոյեան, սակայն իմ գիւղացի Գէորգ Հաճեանի, Գանատայէն իմ
հին ընկերոջս Քրիստափոր Արթինի, Պռոշեանի Մհերի նահատակութեան լուրը «շարքէ հանեց» զիս:
Իբրեւ կանոն, Սիվիլնեթի մեր խումբը, Թաթուլ Յակոբեանի ղեկավարութեամբ Գորիսէն կը մտնէ Արցախ,
իր առաքելութիւնը կը կատարէ եւ երեկոյեան կը վերադառնայ Գորիս, որպէսզի իր նիւթերը ուղարկէ
Երեւան: Դաշտէն ուղղակի նիւթեր ուղարկելու հարցը պէտք է լուծել:

Հինգշաբթի օրուան մեր ծրագիրը Շուշի, Ստեփանակերտ եւ Մարտունի երթալ էր: Գացինք Շուշի, նկարեցինք
մշակութային կեդրոնը, որ քանդուած էր: Իջանք Ստեփանակերտ, քաղաքին պատճառուած աւերները նկարելու:
Հազիւ նկարել սկսած, մահասարսուռ ահազանգը հնչեց ու չիմանալով ուր պատսպարուիլ, որոշեցինք դուրս գալ քաղաքէն:

Շուշիի ճանապարհի վրայ, բարձրադիր վայրէ մը սկսանք զննել քաղաքը: Վարորդ մը մեզ թելադրեց երթալ
Շուշի: Գացէք, տեսէք թէ ինչ ըրած են Ղազանչեցւոց եկեղեցիին: Գէորգ Հարոյանը արդէն հայհոյանքի
տեսակներ սկսաւ արտասանել: Դարձեալ մտանք Շուշի, տեսանք առաջին ռմբահարման պատճառած վնասները:
Թթաուլը թելադրեց արագ շարժիլ, նախատեսելով երկրորդ հարուած մը: Սխալ չէր, դժբախտաբար: Երկրորդ
հարուածը եկաւ մեր հոգեւոր կեդրոնին վրայ:

Վերադարձանք Գորիս, ջղային, զայրացած: Թաթուլը շատ լարուած էր, յոգնած: Որոշեց երթալ Խնածախի
կողմերը, հանգստանալու հայրենի չքնաղ բնութեան մէջ: Ես ալ գացի հետը: Ձեւով մը ինքզինքս կցած եմ
Թաթուլին, որու աշխատանքի թափը, գիտութեան տարողութիւնը, փորձառութիւնը տպաւորիչ է: Որ մը առանձին պէտք է անդրադառնալ այս լրագրողին, աւելի ճիշդը լրագրութիւնը արուեստի մակարդակի բարձրացնողին
այլ տաղանդներու մասին, աւելի հանգիստ պայմաններու տակ կարելի է այդ ընել:

Գացինք Խնածախ, հասանք մինչեւ Խոզնաւար: Այս հրաշալի տարածքը չէի տեսած: Կանաչ առաօտավայրեր,
որոնց վրայ կը դեգերէին հորթեր, կովեր, ոչխարներ, ձիեր: Ես պիտի խուսափիմ նկարագրելէ բնութեան
գեղեցկութիւնը, որովհետեւ իմ սահմանափակ բառամթերքը անկարող պիտի ըլլայ արդար նկարագրութիւն
տալու այն ինչին որ տեսայ: Խնածախ չմտած, բարձունքէն դիտեցինք ու շնչեցինք, ունկնդրեցինք գիւղը: Քիչ
մը հանգստացանք ու հազիւ ինքնաշարժ նստանք՝ ոչ շատ հեռուէն ռմբակոծումներու ձայները հասան մեզ:

նկարը՝ Տողի մէջ, Կարլեն Միքայէլեանի հետ

Exit mobile version