«Հայոց համազգային շարժում» կուսակցությունը (ՀՀՇ) ապրիլին հայտարարեց «Հայ ազգային կոնգրես» կուսակցություն վերանվանվելու մասին, որի ղեկավար ընտրվեց ՀՀ առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը: Մայիսի 14-ին ՀՀՇ նախկին անդամներ Ալեքսանդր Արզումանյանը, Արարատ Զուրաբյանը, Հովհաննես Իգիթյանը և Կարապետ Ռուբինյանը hայտարարություն են տարածել «Հայոց համազգային շարժում» կուսակցությունը վերագրանցելու մասին: ՀՀՇ-ի վերածնման նախաձեռնության շուրջ ՍիվիլՆեթը զրուցել է Կարապետ Ռուբինյանի հետ:
— Պրն Ռուբինյան, ինչո՞վ է պայմանավորված Ձեր քայլը:
— Անձամբ ինձ համար երկու մոտիվացիոն դաշտ կար: Առաջինը՝ ՀՀՇ վերջին համագումարից հետո կարելի է արձանագրել՝ բավական ժամանակ անցավ, որ կամայական որոշմամբ փակվեց այդ կուսակցությունը: Սկզբում ինչ-որ ձև էին ընտրել, որ ստեղծում են նոր կուսակցություն՝ Կոնգրես, որտեղ լուծարվելու է նաև ՀՀՇ-ն: Հետո գիտեք, որ խնդիրներ առաջացան, որովհետև ՀՀՇ-ն մեկ տարի կամ մի քիչ ավելի ժամանակ առաջ դարձել էր Եվրոպական լիբերալների կուսակցության անդամ, և անդամությունը չկորցնելու համար, նաև ինչ-որ տեղ անդամագրվելու համար որոշեցին վերանվանման ձևով դա անել, բայց փաստը մնում է փաստ, որ այսօրվա դրությամբ ՀՀՇ կուսակցություն չկա: Գիտեք, որ ժողովրդի մեջ դժգոհությունը միշտ կա, որ շնից շատ կուսակցություն կա, հիմա էլ մի կուսակցություն փակվել է: Բայց խնդիրն այն է, որ ՀՀՇ-ն այն կուսակցությունն է, առաջին կուսակցությունն է, որը ներկայիս հանրապետության ստեղծման ակունքում է, այսինքն՝ մեր պատմության մասնիկն է, ազատականության, ժողովրդավարության ջահակիրն է եղել: Մենք՝ նախկին ՀՀՇ-ականներս, այնպիսի տպավորություն ստացանք, որ մեր պատմության և մեր ժառանգության ինչ-որ մասից մեզ փորձեցին զրկել և, ըստ էության, զրկեցին: Բնականաբար, պետք է բողոք լիներ: Դուք տեսաք, որ մեկ-երկու հոգի հենց բուն ՀՀՇ-ում բողոքի ձայն բարձրացրեցին: Ինչ խոսք, կա մարդկանց մի զանգված, որ նույնպես բողոքում է, բայց բողոքը չի արտահայտում:
Երկրորդ տարրն այն է, որ մենք ուզում ենք Հայաստանի համար, որպես նոր երևույթ, նոր կուսակցություն հիմնել, որտեղ չկա «մարդ կուսակցություն» երևույթը, չկա ինչ-որ մեկը, որ պետք է ֆինանսավորի, ուստի նաև թելադրի իր մոտեցումները: Ի սկզբանե պայմանավորվել ենք, որ կուսակցությունը գործելու է կորպորատիվ հիմքով, այսինքն՝ կուսակցության ցանկացած անդամ ունի իր անդամավճարային ներդրումը, և ֆինանսական առումով բոլորս հավասար ենք:
— Դաշնակցության նմա՞ն:
— Ես չգիտեմ՝ Դաշնակցությունը կարողանո՞ւմ է իր անդամավճարներով պահել կուսակցությունը: Համաձայն եմ, որ Դաշնակցությունն այդ առումով մեր երկրում տարբերվում է մնացած կուսակցություններից: Հաջորդ սկզբունքը՝ ներքին ժողովրդավարություն և մրցակցություն: Մենք հիմա չգիտենք՝ ով է լինելու կուսակցության նախագահը, և նույնիսկ չգիտենք՝ լինելու է նախագահ, թե ոչ, որովհետև այդ փուլերը մենք դեռ պետք է անցնենք:
— Քաղաքական և ներկուսակցական զարգացումներին հետևելիս տպավորություն կա, որ երբ կուսակցության մեջ որևէ անդամ՝ լինի վարչությունից կամ սովորական անդամ, դժգոհում է կուսակցության քաղաքական գծից, դուրս է գալիս կուսակցությունից և փորձում է ստեղծել նույն անունով կամ նույնանման ինչ-որ կուսակցություն: Չե՞ք կարծում, որ ճիշտ կլիներ կուսակցության մեջ այնպիսի գործընթացներ հրահրել և ՀՀՇ-ն փրկել այն տեսքով, ինչ տեսքով կար 90-ական թթ. սկզբից:
— Խնդիրն այն է, որ հնարավոր չէր դա անել, որովհետև մթնոլորտը անձնապաշտական էր: Մեկ լիդերի ասածը ընդունվում էր որպես սրբություն, իսկ դրա դեմ ոտնձգությունը՝ անթույլատրելի արարք:
— Բայց վարչություն կար այնտեղ:
— Այո՛, հիմա էլ նոր վարչություն են ստեղծել: Ես չեմ ուզում քննադատել: Միգուցե նորաստեղծ այս կուսակցությունն ի վերջո կգա ինչ-որ ժողովրդավարության, որովհետև հիմա էլ ինչ-որ տարփողում են, որ իրենց կանոնադրության մեջ ֆրակցիաների գոյություն են թույլ տվել: Բայց փաստը մնում է փաստ, որ ցուցակով քվեարկեցին ղեկավար մարմինը, որպեսզի խնդիրների առջև չկանգնեն: Եվ, ըստ էության՝ մի ղեկավար մարմին են ստեղծել, որը՝ այդ մեծ քանակով, չաշխատող մարմին է: Ուղղակի մեծամասնությունը պետք է լսի, թե ինչ է ասում լիդերը, և ենթարկվի նրան: Երբ ես դուրս եկա ՀՀՇ-ից, այդ գայթակղությունը կար, որ, ենթադրենք, ընկերներս «Ազատ դեմոկրատներ» գնացին, ինձ էլ առաջարկ եղավ, այլ կուսակցություններից էլ առաջարկներ ունեի: Ինչո՞ւ չմտա. որովհետև այդ կուսակցությունները նույն տիպի կուսակցություններ են՝ մեկ մարդու հետ կապված, մեկ մարդու ֆինանսների հետ կապված, մեկ անմրցակից լիդերի հետ կապված, որը ինձ ձեռք չի տալիս: Ոչ միայն ինձ, այլև երկրին ձեռք չի տալիս:
Մենք ասում էինք, որ կողմնակից ենք կառավարման խորհրդարանական համակարգին անցնելուն՝ որպես ավելի ժողովրդավարական և այլն: Սակայն մյուս կողմից՝ արդարացի հարց է դրվում. Պատկերացնո՞ւմ եք՝ մենք նույն այդ համակարգում Հանրապետականը գալիս և լցնում է իր, գիտեք՝ ինչ որակի, պատգամավորներին և մեծամասնություն է գրավում այդ խորհրդարանում: Ի՞նչ է փոխվում: Որպեսզի անցում կատարենք կառավարման խորհրդարանական համակարգի, նախ պետք է անցում կատարենք նորմալ կուսակցական համակարգի:
— Նորաստեղծ ՀՀՇ-ն ինչպե՞ս է նպաստելու կուսակցական համակարգի կայացմանը:
— Նախ՝ ֆինանսական օրինակով մենք մեր կուսակցությունով պետք է ցույց տանք, որ առանց ստվերային ֆինանսական ներածությունների, բաց աշխատելով հնարավոր է ստեղծել ներքին ժողովրդավարությամբ ապրող կուսակցություն:
— Հայաստանում չկան ազատ ֆինանսական միջոցներ, որոնք կսնեին քաղաքական և լրատվական դաշտը և կնպաստեին քաղաքական և լրատվական դաշտի կամ համակարգի կայացմանը: Օրինակ՝ լրատվամիջոցները չեն կարողանում աշխատել գովազդի հաշվին, որովհետև ամեն ինչ վերահսկվում է, ամեն ինչ ուղղորդվում է: Նույնը թերևս կուսակցություններին է վերաբերում:
— Կուսակցությունների հաշվով դա շատ ավելի հեշտ է, որովհետև բիզնես չէ, և թաքնված ինչ-որ շահեր չկան, պետությանը խաբելու, հարկերից խուսափելու և այլնի շահագրգռվածություն չկա՝ դրանով իսկ ընկնելով պետության ճնշման տակ: Ես կհամաձայնեմ, որ, ենթադրենք, հեռուստատեսությունները մեզ մոտ խնդիր են, որովհետև տոտալ վերահսկողության տակ են նախ իրենց տերերի, երկրորդ՝ իշխանությունների կողմից: Այդտեղ պարզ լուծում կա. նույն կորպորատիվ համակարգը պետք է մտցնել հեռուստատեսություններում և արգելել, ենթադրենք, 10-15 տոկոսից ավելի փայաբաժին ունենալը: Դա ինչ է նշանակում, որ որևէ X հեռուստատեսություն ստիպված է լինելու բաժնետոմսեր թողարկել, և ժողովուրդը կամ առանձին անհատներ այդ բաժնետոմսերը գնեն, և ոչ ոք հսկիչ փաթեթ չունենա: Եթե որևէ մեկ վերահսկիչ փաթեթ չունի, ուրեմն նույն Բաղրամյան 26-ի վերահսկողությունն էապես թուլանում է, եթե չասենք՝ վերանում է:
— Տեսակետ կա, որ Դուք, ՀՀՇ-ի վերականգնումով պատժում եք Լևոն Տեր-Պետրոսյանին:
— Այսինքն՝ ինչո՞վ ենք պատժում Լևոն Տեր-Պետրոսյանին: Նա հրաժարվել է ՀՀՇ-ից, հրաժարվել է ՀՀՇ անունից: Ինքն իրեն հակասելով՝ դրան նախորդող համագումարում ասաց, որ քանի դեռ այս երկիրը կա, ՀՀՇ-ն պետք է լինի: Մեկ համագումար հետո, ըստ էության, փակեց կուսակցությունը: Հիմա ինչ պատիժ է դա: Եթե նա սիրում էր ՀՀՇ-ն և ՀՀՇ-ի ստեղծման այդ պատմությունը, որի ակունքներում անշուշտ ինքն էլ կա, և դա իր համար թանկ է, բայց ինչ-որ հանգամանքներից ելնելով (հանգամանքներից մեկը, որ ասում էին՝ կան հարյուրավոր և հազարավոր երիտասարդներ, որոնք ներգրավված են Կոնգրեսում, բայց որոնք զզվում են ՀՀՇ անունից և դրա համար չեն մտնում ՀՀՇ-ի մեջ)՝ այդ ձևով հարցը լուծեցին… բայց ինքը, հուսով եմ, չէր զզվում ՀՀՇ անունից, ուրեմն պետք է ուրախանա, որ մենք պատմության համար վերականգնեցինք ՀՀՇ-ն:
— Դուք մրցակցելո՞ւ եք Հայ ազգային կոնգրեսի հետ:
— Մրցակցելու ենք քաղաքական բոլոր ուժերի հետ, որովհետև ունենք գաղափարախոսություն:
— Ո՞րն է Ձեր գաղափարախոսությունը:
— Ազատականությունը և ժողովրդավարությունը:
Զրուցել է Դերենիկ Մալխասյանը
Հարցազրույցն ամբողջությամբ դիտեք Civilnet.am կայքում:
