Eiva արվեստների հիմնադրամի տնօրեն Լիա Մխիթարյանը հիմնադրամի նպատակը արվեստի միջոցով սոցիալական խնդիրները լուսաբանելու, արվեստը որպես լրատվության գործիք օգտագործելու մեջ է տեսնում։
Հունիսի 22-ին Eiva արվեստների հիմնադրամը մայրաքաղաքի Անգլիական այգում կանցկացնի «Սոցարտ» բիենալեն։ Հիմնադրամի տնօրեն Լիա Մխիթարյանը ՍիվիլՆեթի տաղավարում խոսել է միջոցառման, ինչպես նաև արվեստի և լրատվության ընդհանրությունների մասին։
— Լիա, ի՞նչ բան է Eiva արվեստների հիմնադրամը, ե՞րբ է ստեղծվել և ի՞նչ նպատակով։
— Eiva արվեստների հիմնադրամը ստեղծվեց անցած տարի՝ 2012թ. նոյեմբերին՝ նպատակ ունենալով արվեստի միջոցով լուսաբանել առկա սոցիալական խնդիրները, արվեստն օգտագործել որպես լրատվության գործիք։ Իսկ գաղափարը ծագեց անցած տարի մարտ-ապրիլ ամիսներին «Լրատվության այլընտրանքային ռեսուրսներ» ծրագրի շրջանակում։ Ֆինանսավորում ստացա որպես անհատ։ Նպատակը նույնն էր՝ արվեստն օգտագործել նոր լրատվական բովանդակություն ստեղծելու համար։
Ծրագրի շրջանակում իրականացվեցին մի շարք միջոցառումներ՝ նվիրված հանրային արվեստին ու սոցարվեստին։ Ստեղծվեցին փողոցային արվեստի նմուշներ, փորձեցինք զարգացնել սոցիալական թեմաներով ցուցանակները։ Ծրագրի ավարտին մոտենալիս արձագանքներից հասկացանք, որ հաջողվել էր մեր նախագիծը։ Բացի այդ՝ մենք էլ տեսանք այդ ոլորտի բացը՝ վիզուալ կոնտենտի պակասը մեր քաղաքում, առկա սոցիալական խնդիրների լուսաբանման գործում արվեստագետներին ներգրավելու անհրաժեշտությունը։ Մտածեցինք՝ գուցե արժի ավելի հիմնովին մոտենալ հարցին, ու ստեղծվեց Eiva արվեստների հիմնադրամը։
Ֆինանսավորումը կրկին ստացանք «Լրատվության այլընտրանքային ռեսուրսներ» ծրագրից, որն իրականացվում է UNICEF-ի, Internews-ի և «Եվրասիա» համագործակցության հիմնադրամի հետ համատեղ։ Այդ ծրագրի մի մասն էլ «Սոցարտն» է։ «Սոցարտի» նպատակը նկարիչների, ոչ նկարիչների, բոլորի համար հարթակ ստեղծելն է՝ առանց որևէ տարիքային, մասնագիտական սահմանափակումների։ Մի հարթակ, որտեղ յուրաքանչյուրը հնարավորություն կունենա ներկայացնել այն բոլոր խնդիրները, ուրախ բաները, որոնցով կցանկանա կիսվել նկարելու, արվեստ ստեղծելու միջոցով։ Անցած տարի հենց այդպես էլ արեցինք։ Կոնկրետ թեմաներ չկային։ Այս տարի ևս մենք փորձել ենք շատ ազատ թողնել։
— Այնուամենայնիվ, խորագիր ունե՞ք։
— Այո՛, «Տեղաշարժ» խորագիրն ունենք այս տարի և փորձում ենք մեր բոլոր նյութերով այնպես անել, որ այս խորագիրն ավելի լավ երևա։
— Ինչպե՞ս։
— Հայաստանում շատ սուր է միգրացիայի խնդիրը, ինչպես նաև՝ տուն, կրթություն, աշխատանք, քաղաքացիական հասարակություն և այլն։ Մենք շատ կուզեինք շեշտել հենց այդ թեմաները։
Այս տարի համագործակցում ենք ՄԱԿ-ի Փախստականների գծով գերագույն հանձնակատարի հետ, և շատ ուրախ ենք այդ համագործակցության համար։ Մեր միջոցառմանը կմասնակցեն փախստականներ, որոնք կպատմեն իրենց առօրյայի և խնդիրների մասին: ՄԱԿ-ի շահառուները, փախստական երեխաները մեզ օգնում են կամավորական աշխատանքներով, այսինքն՝ մենք փորձում ենք նրանց առավելագույնս ներգրավել, և հենց դա էլ, կարծում եմ, մեր միջոցառման ամենալավ արդյունքներից մեկը կարող է լինել՝ ստեղծել արվեստի, ուրախ մի միջավայր, որտեղ մարդիկ կարող են նկարել, խոսել իրենց խնդիրների մասին, ինտեգրվել հասարակությանը, որում ապրում են։
Մենք չենք փնտրում լավագույն նկարիչների. առհասարակ, սոցարտի նպատակը չէ, որ լավագույն նկարիչները գան, լավագույն գործերը ստեղծեն, չնայած միշտ ունենում ենք ինչ-որ մասեր, որտեղ նկարում են պրոֆեսիոնալները։
— Դուք ակնկալո՞ւմ եք արդյունքի ստեղծում, որը կարող եք օգտագործել, ցուցադրել, տեղաշարժել։
— «Սոցարտն» ամբողջությամբ դառնալու է արվեստի մի նմուշ։ Մենք որոշեցինք է՛լ ավելի այլընտրանքային մոտեցում ցուցաբերել նյութերի օգտագործման տեսակետից և այս տարի նկարելու ենք վերամշակված արկղերի վրա, որոնք տեղադրված կլինեն այգու տարածքում։ Հետո դրանցից ինստալյացիա է հավաքվելու, այն ցուցադրվելու է այգում։
Բացի այդ՝ օրվա աշխատանքների ընթացքը կնկարահանվի և կտեղադրվի մեր կայքում: Այս տարի նաև ֆոտոնախագիծ ունենք, որն իրականացնում ենք PanARMENIAN ֆոտոգործակալության հետ: Կան նաև այլընտրանքային երաժշտական խմբեր։ Այսինքն՝ այս անգամ բավական բուռն է լինելու, գեղեցիկ միջոցառում ենք ակնկալում։
— Լիա, Ձեր նախաձեռնությունը ենթադրում է լրատվության տարածում արվեստի միջոցով. չե՞ք կարծում, որ դրանք իրարամերժ հասկացություններ են։ Լրատվության համար ամենաէականը արդիականությունն է, որն այսօր շատ արագ է փոփոխվում, իսկ արվեստը դանդաղ պրոցես է։ Ինչպե՞ս եք համատեղելու։
— Իրարամերժության մասին շատ ճիշտ նշեցիք։ Մենք՝ որպես այդպիսին, լրատվության միջոց չենք. սա շատ կարևոր է։ Մենք պաստառների միջոցով բարձրաձայնում ենք, տեղեկատվություն ենք տարածում արդեն հայտնի խնդիրների մասին։ Տարբեր տեսակի նյութեր ենք պատրաստում, որոնք զուտ իրազեկվածության բարձրացման գործիք են։
Ինչ-որ խնդիրներ կան, որոնք միգուցե այդքան շատ չեն լուսաբանվում, բայց մեր կարծիքով՝ պիտի ավելի լայն հնչեղություն ստանան։ Օրինակ՝ իմ կարծիքով՝ ես իրազեկ երիտասարդ եմ, բայց ոչինչ չգիտեի մեր երկրում հաշմանդամների խնդիրների մասին։ Բայց երբ ավելի խորն ես նայում, պարզվում է, որ մենք նրանց չենք տեսնում, որովհետև մարդիկ պարզապես տանից չեն կարող դուրս գալ, որովհետև ոչինչ հարմարեցված չէ։ Իհարկե, հիմա այդ հարցը շատ ավելի լավ է լուսաբանվում, քան հինգ տարի առաջ, բայց նմանատիպ մի շարք խնդիրներ կան, որոնք թեև ակնհայտ են, բայց բավականաչափ չի խոսվում դրանց մասին։ Մենք փորձում ենք անդրադառնալ այսպիսի թեմաների։
Տեսանյութը դիտեք այստեղ:
